تاریخ 24 آبان 1402
سیستم تناسلی مرد شامل کیسه بیضه، بیضه‌ها، مجرای اسپرماتیک، غدد جنسی، و آلت تناسلی است. این اندام‌ها با هم کار می‌کنند تا اسپرم، گامت نر و سایر اجزاء مایع منی را تولید کنند. این اندام‌ها همچنین برای انتقال مایع منی به خارج از بدن و داخل واژن جایی که در آن می‌تواند سلول‌های تخمک را برای تولید جنین بارور کند، همکاری می‌کنند.
اگر می‌خواهید از از بیماری‌های اورولوژی جلوگیری کنید و یا می‌خواهید روزی پدر شوید، باید در مورد سیستم تولید مثل مرد آگاهی یابید. این دانش به شما کمک می‌کند تا مسائل مربوطه را قبل از آن که خیلی دیر شود بررسی کنید.
برای مشاوره با متخصصین ما در کلینیک ارولوژی دکتر اسلامی درباره مشکلات اندام تناسلی مردان و یا رزرو نوبت می‌توانید با ما تماس حاصل فرمایید.
وظایف دستگاه تناسلی مردان
اندام‌های سیستم تناسلی مرد برای عملکردهای زیر اختصاص داده شده اند:
- برای تولید، حفظ و انتقال اسپرم (سلول‌های تولید مثل مردانه) و مایع محافظ (مایع منی (
- برای تخلیه اسپرم در دستگاه تناسلی زن
- برای تولید و ترشح هورمون‌های جنسی مردانه
قسمت‌های سیستم تناسلی مرد
کیسه بیضه
بیضه‌ها
2 بیضه، که همچنین به تخم نیز شناخته می‌شوند، غدد جنسی مرد هستند که مسئول تولید اسپرم و تستوسترون می‌باشند. بیضه‌ها اندام‌های غده ای بیضی شکل به طول حدودا 1.5 تا 2 اینچ و قطر یک اینچ هستند. داخل بیضه‌ها به بخش‌های کوچک که به لوبول شناخته می‌شوند، تقسیم شده‌است. هر لوبول شامل یک بخش از توبول‌های اسپرم ساز است که با سلول‌های اپیتلیال به خط شده اند. این سلول‌های اپیتلیال حاوی سلول‌های بنیادی بسیاری هستند در طول فرایند اسپرماتوژنز تقسیم می‌شوند و سلول‌های اسپرم را شکل می‌دهند.
اپیدیدیم
اپیدیدیم یک ناحیه ذخیره سازی اسپرم است که در اطراف لبه جلویی و خلفی بیضه می‌پیچد. اپیدیدیم دارای لوله‌هایی به طول چند فوت، و نازک است که محکم به یک توده کوچک مارپیچ شده‌است. اسپرمی که در بیضه‌ها تولید شده به داخل اپیدیدیم حرکت می‌کند تا قبل از اینکه از اندام تناسلی مرد عبور کند بالغ گردد.
لوله اسپرماتیک و مجرای دفران
درون کیسه بیضه، یک جفت طناب اسپرماتیک بیضه‌ها را به داخل حفره شکم متصل می‌کند. این طناب‌ها همراه با اعصاب، رگ، شریان‌ها، و عروق لنفاوی، مجرای دفران را تشکیل می‌دهند که از عملکرد بیضه‌ها محافظت می‌کنند. مجرای دفران، که به عنوان لوله‌های منی نیز شناخته می‌شود، یک لوله عضلانی است که اسپرم را از اپیدیدیم به داخل حفره شکم و مجرای انزالی حمل می‌کند. این لوله‌ها، که قطورتر از اپیدیدیم هستند، برای ذخیره اسپرم بالغ از فضای داخلی خود استفاده می‌کنند. عضلات صاف دیواره‌های مجرای دفران برای حرکت اسپرم به سمت مجرای انزالی از طریق حرکات حلقوی استفاده می‌شود.
کیسه‌های منی
کیسه‌های منی یک جفت غده برونریز توده‌ای هستند که بخش مایع مایع منی را ذخیره و تولید می‌کنند. کیسه‌های منی در حدود 2 اینچ طول دارند و پشت مثانه و جلوی راست روده قرار گرفتند. مایعی که توسط کیسه‌های منی تولید می‌شود حاوی پروتئین و مخاط و دارای pH قلیایی است که به اسپرم برای زنده ماندن در محیط اسیدی واژن کمک می‌کند. این مایع همچنین شامل فروکتوز برای تغذیه سلول‌های اسپرم است برای اینکه به اندازه کافی زنده بمانند و تخمک را بارور کنند.
مجرای انزال
لوله‌های منی از پروستات عبور می‌کنند و در ساختاری به نام مجرای انزالی به مجرای ادرار می‌پیوندد. مجرای انزالی نیز شامل مجاری وزیکول سمینال می‌باشد. در طی انزال، مجرای انزالی باز می‌شود و اسپرم و ترشحات وزیکول سمینال را به مجرای ادرار وارد می‌کند.
مجرای ادرار
مایع منی از مجرای انزالی به خارج از بدن از طریق مجرای ادرار، لوله عضلانی 8 تا 10 اینچی، عبور می‌کند. پیشابراه از پروستات عبور می‌کند و در روزنه پیشابراه خارجی واقع در نوک آلت تناسلی مرد به انتها می‌رسد. ادراری که از مثانه از بدن خارج می‌شود نیز از مجرای ادرار عبور می‌کند.
پروستات
پروستات غده برون ریز به اندازه یک گردو است که انتهای تحتانی مثانه و مجرای ادرار را احاطه کرده‌است. پروستات بخش بزرگی از مایعی که مایع منی را ایجاد می‌کند، تولید می‌نماید. این مایع سفید شیری رنگ و حاوی آنزیم، پروتئین، و سایر مواد شیمیایی برای حمایت و محافظت از اسپرم در طی انزال است. پروستات همچنین شامل بافت ماهیچه‌ای صاف است که برای جلوگیری از جریان ادرار یا مایع منی انقباض می‌یابد.
غدد کوپر
غدد کوپر، که به غدد پیازی میزراهی نیز شناخته می‌شوند، یک جفت غده برون ریز به اندازه نخود واقع در پایین پروستات و پشت مقعد هستند. غدد کوپر یک مایع قلیایی رقیق به داخل مجرای ادرار ترشح می‌کنند که مجرای ادرار را روان و اسید ادرار باقی مانده در مجرای خروجی مثانه پس از ادرار کردن را خنثی می‌کند. این مایع هنگام تحریک جنسی برای آماده سازی مجرا برای جریان مایع منی، قبل از انزال وارد مجرای ادرار می‌شود.
آلت تناسلی
آلت تناسلی مرد اندام جنسی خارجی واقع در بالای کیسه بیضه و پایین‌تر از ناف است. آلت تناسلی مرد تقریبا استوانه ای شکل و شامل مجرای ادرار و خروجی باز مجرای ادرار است. قسمت‌های بزرگ بافت نعوظ در آلت تناسلی مرد اجازه می‌دهد
از خون پر و راست شود. نعوظ آلت تناسلی مرد باعث افزایش در اندازه و باد کردن می‌شود. عملکرد آلت تناسلی مرد رساندن مایع منی به داخل واژن در طول مقاربت جنسی است. علاوه بر عملکرد تولیدمثلی آن، آلت تناسلی مرد همچنین امکان دفع ادرار از طریق مجرای ادرار به خارج از بدن را فراهم می‌کند.
مایع منی
مایع منی مایعی است که توسط مردان برای تولید مثل جنسی تولید و در طول مقاربت جنسی به خارج از بدن انزال می‌شود. مایع منی حاوی اسپرم، گامت تناسلی مرد، همراه با مقادیر زیادی مواد شیمیایی معلق در محیط مایع می‌باشد. ترکیب شیمیایی مایع منی به آن ضخامت، قوام چسبنده و PH کمی قلیایی می‌دهد. این صفات به مایع منی کمک می‌کند تا با کمک به اسپرم برای باقی ماندن در واژن پس از مقاربت و خنثی کردن محیط اسیدی واژن از تولید مثل حمایت کند. در مردان سالم و بالغ، منی شامل حدود 100 میلیون سلول اسپرم در هر میلی لیتر است. این سلول‌های اسپرم تخمک را در داخل لوله‌های فالوپ زن بارور می‌کند.
فیزیولوژی دستگاه تناسلی مردان
اسپرماتوژنز
فرآیند اسپرم‌زایی که در بیضه‌ها و اپیدیدیم مردان بالغ اتفاق می‌افتد، به عنوان اسپرماتوژنز شناخته می‌شود. قبل از بلوغ، به دلیل عدم وجود محرک‌های هورمونی، هیچ فعالیت اسپرماتوژنزی رخ نمی‌دهد. اما با آغاز دوران بلوغ، زمانی که هورمون لوتئینی (LH) و هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) تولید می‌شوند، فرآیند اسپرم‌زایی آغاز می‌شود. LH باعث تحریک تولید تستوسترون توسط بیضه‌ها می‌شود و FSH نیز باعث بلوغ سلول‌های جنسی می‌شود. تستوسترون سلول‌های بنیادی در بیضه‌ها که به عنوان اسپرماتوگونی شناخته می‌شوند، را تحریک می‌کند تا فرآیند توسعه آنها به اسپرماتوسیت انجام شود. پس از مراحل اسپرمیوژنز، سلول‌ها به شکل اسپرماتوزوا یا سلول‌های اسپرم تبدیل می‌شوند. این اسپرماتوزوا به داخل اپیدیدیم منتقل می‌شوند، جایی که بلوغ خود را کامل می‌کنند و قادر به حرکت می‌شوند و از آنجا آزاد می‌شوند.
لقاح
لقاح فرایندی است که در آن یک اسپرم با تخمک، برای تولید یک سلول تخم بارور ترکیب می‌شود. اسپرمی که در طی انزال آزاد می‌شود ابتدا باید از طریق رحم و مهبل (واژن) و به لوله‌های فالوپ که در آن آنها ممکن است تخمک پیدا شود حرکت کند. پس از مواجهه با تخمک، اسپرم سپس باید به تاج شعاعی بیرونی و لایه زونا پلوسیدای تخمک نفوذ کند. اسپرم در ناحیه آکروزوم سرش حاوی آنزیم است که به آنها اجازه نفوذ به این لایه ها را می‌دهد. پس از نفوذ به داخل تخمک، هسته این سلول‌های هاپلوئید برای تشکیل یک سلول دیپلوئید که به تخم شناخته می‌شود ترکیب می‌گردند. سلول زیگوت (تخمک بارور) تقسیم سلولی را برای تشکیل یک جنین شروع می‌کند.
