تاریخ 24 آبان 1402
گلومرولونفریت به معنی التهاب گلومرول‌ها است که ساختارهایی در کلیه‌ها هستند که از رگ‌های خونی بسیار ریز ساخته شده‌اند. این گره‌های رگ‌ها به تصفیه‌ی خون و حذف مایعات اضافه کمک می‌کنند. در صورتی که گلومرول آسیب ببیند، کلیه‌ها نمی‌توانند بطور مناسب عمل کنند و ممکن است دچار نارسایی کلیه شوید. گلومرولونفریت که گاهی اوقات نفریت نامیده می‌شود، یک بیماری جدی است که می‌تواند تهدیدکننده‌ی حیات باشد و نیاز به درمان فوری دارد. گلومرولونفریت می‌تواند بصورت حاد، ناگهانی و مزمن یا طولانی مدت باشد.
هنگامی که کلیه آسیب ببیند، نمی‌تواند ضایعات و مایعات اضافه در بدن را دفع کند. در صورت تداوم گلومرولونفریت، کلیه‌ها ممکن است نتوانند بطور کامل عمل کنند که منجر به نارسایی کلیه می‌گردد. در این صورت، اگر علائم این بیماری را داشته باشید، باید در اسرع وقت اقدام به درمان کنید تا از مشکلات شدید دیگر جلوگیری شود.
متخصصین ما در کلینیک تخصصی اورولوژی دکتر اسلامی با دانش و تجربه‌ی کافی در خصوص درمان بیماری‌های کلیه از جمله گلومرولونفریت، آماده‌ی ارائه‌ی مشاوره‌ی درمان به شما می‌باشند. جهت دریافت نوبت مشاوره و یا رزرو نوبت درمان می‌توانید با ما تماس بگیرید.
دلایل
علت گلومرولونفریت بستگی به این دارد که حاد است یا مزمن.
گلومرولونفریت حاد
گلومرولونفریت حاد می‌تواند واکنشی به عفونت‌هایی مانند گلودرد استرپتوکوکی یا آبسه دندان باشد. ممکن است ناشی از مشکلاتی در سیستم ایمنی بدن و واکنش بیش از حد به عفونت باشد. این وضعیت می‌تواند بدون درمان برطرف شود. در غیر این صورت، درمان فوری برای جلوگیری از آسیب طولانی مدت به کلیه‌ها ضروری است.
برخی بیماری‌ها عامل محرکی برای گلومرولونفریت حاد هستند از جمله:
- گلودرد استرپتوکوکی
- لوپوس اریتماتوس سیستمیک که لوپوس نیز نامیده می‌شود.
- سندرم گودپاسچر، یک بیماری خود ایمنی نادر است که در آن پادتن‌ها به کلیه‌ها و ریه‌ها حمله می‌کنند.
- آمیلوئیدوز که زمانی رخ می‌دهد که پروتئین‌های غیرعادی که می‌توانند باعث آسیب شوند در اندام و بافت‌های بدن تجمع پیدا می‌کنند.
- گرانولوماتوز وگنر یک بیماری نادر است که باعث التهاب رگ‌های خونی می‌شود.
- پلی‌آرتریت ندوزا یک بیماری است که در آن سلول‌ها به شریان‌ها حمله می‌کنند.
استفاده‌ی بیش از حد از داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی مانند ایبوپروفن (ادویل) و ناپروکسن ممکن است یک عامل خطر باشد. شما نباید از میزان دوز و مدت زمان درمان ذکر شده روی بسته‌ی دارو بدون مشورت با پزشک فراتر بروید.
گلومرولونفریت مزمن
گلومرولونفریت مزمن ممکن است به طور طبیعی و بدون هیچ علامت قابل توجهی یا با علائم بسیار کم در طول چندین سال پیشرفت کند. این وضعیت می‌تواند باعث آسیب ناپذیر به کلیه‌ها شود و در نهایت منجر به نارسایی کلیه شود.
گلومرولونفریت مزمن در بیشتر موارد علت مشخصی ندارد. برخی اوقات، بیماری‌های ژنتیکی می‌توانند منجر به گلومرولونفریت مزمن شوند. به عنوان مثال، نفریت ارثی در مردان جوان ممکن است با علائمی مانند کاهش بینایی و شنوایی رخ دهد. سایر دلایل احتمالی عبارتند از:
- برخی بیماری‌های ایمنی
- سابقه‌ی سرطان
- قرار گرفتن در معرض برخی حلال‌های هیدروکربن
همچنین داشتن نوع حاد گلومرولونفریت ممکن است باعث شود که در آینده بیشتر مستعد ابتلا به گلومرولونفریت مزمن باشید.
علائم گلومرولونفریت
علائمی که ممکن است تجربه کنید بستگی به این دارید که چه نوع گلومرولونفریتی دارید و اینکه تا چه حد شدید هستند.
گلومرولونفریت حاد
علائم اولیه گلومرولونفریت حاد عبارتند از:
- پف کردن صورت
- کمتر شدن تعداد دفعات ادرار
- ادرار خونی که رنگ ادرار را تیره می‌کند.
- مایع اضافه در ریه‌ها که باعث سرفه کردن می‌شود.
- فشار خون بالا
گلومرولونفریت مزمن
نوع مزمن گلومرولونفریت می‌تواند بدون هیچ علائمی ایجاد شود. ممکن است رشد آهسته‌ی علائمی شبیه به نوع حاد وجود داشته باشد. برخی علائم عبارتند از:
- خون یا پروتئین اضافه در ادرار، که ممکن است میکروسکوپی باشد و در آزمایش ادرار مشخص شود.
- فشار خون بالا
- تورم در مچ پا و صورت
- تکرر ادرار در شب
- ادرار کف‌آلود یا حباب‌دار در اثر وجود پروتئین اضافه
- درد شکم
- خونریزی مکرر بینی
نارسایی کلیه
گلومرولونفریت ممکن است به حدی پیشرفته باشد که دچار نارسایی کلیه شوید. برخی از علائم آن عبارتند از:
- خستگی
- کاهش اشتها
- حالت تهوع و استفراغ
- بی خوابی
- پوست خشک و خارش‌دار
- گرفتگی عضلات در شب
عوارض
گلومرولونفریت می‌تواند به سندرم نفروتیک منجر شود که باعث از دست دادن مقادیر زیادی پروتئین از طریق ادرار می‌شود. این امر باعث انباشت مایعات و نمک در بدن می‌شود، که ممکن است منجر به فشار خون بالا، کلسترول بالا و تورم شود. درمان این مشکل معمولاً با استفاده از کورتیکواستروئیدها صورت می‌گیرد. در صورت عدم کنترل، سندرم نفروتیک می‌تواند به مراحل پیشرفته‌تر بیماری کلیه منجر شود.
شرایط زیر نیز می‌توانند در اثر گلومرولونفریت رخ دهند:
- نارسایی حاد کلیه
- بیماری مزمن کلیوی
- عدم تعادل الکترولیت، مانند میزان بالای سدیم یا پتاسیم.
- عفونت ادراری مزمن
- نارسایی احتقانی قلبی به دلیل احتباس مایعات
- ادم ریوی به دلیل احتباس مایعات
- فشار خون بالا
- پرفشاری بدخیم خون که به سرعت باعث افزایش فشار خون می‌گردد.
- افزایش خطر عفونت‌ها
تشخیص
اولین مرحله در تشخیص، آزمایش ادرار می‌باشد. خون و پروتئین در ادرار مشخصه‌های مهم بیماری هستند. یک معاینه‌ی فیزیکی معمول برای یک مشکل دیگر می‌تواند منجر به تشخیص گلومرولونفریت شود.
آزمایش‌های ادرار بیشتری ممکن است برای کنترل نشانه‌های مهم سلامت کلیه لازم باشند از جمله:
- کلیرانس کراتینین
- اندازه‌گیری کل پروتئین‌ها در ادرار
- غلظت ادرار
- وزن مخصوص ادرار
- گلبول‌های قرمز خون ادرار
- اسمولالیته ادرار
آزمایش‌های خون ممکن است موارد زیر را نشان دهند:
- کم‌خونی که به معنی کم بودن میزان سلول‌های قرمز خون است.
- میزان غیر طبیعی آلبومین
- نیتروژن اوره خون غیر طبیعی
- بالا بودن میزان کراتینین
ممکن است پزشک آزمایش‌های ایمونولوژی را نیز برای کنترل موارد زیر تجویز کند:
- آنتی بادی‌های ضد غشای پایه گلومرولی
- آنتی بادی‌های سیتوپلاسمیک ضد نوتروفیل
- آنتی بادی‌های ضد هسته‌ای
- میزان کمپلمان
نتایج این آزمایش‌ها ممکن است نشان دهند که سیستم ایمنی بدن در حال آسیب زدن به کلیه‌ها هستند. نمونه برداری از کلیه‌ها ممکن است برای تایید تشخیص ضروری باشد. این آزمایش شامل تجزیه و تحلیل نمونه‌ی کوچکی از بافت کلیه که با سوزن گرفته شده می‌باشد.
برای بررسی بیشتر وضعیت شما ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری از جمله موارد زیر انجام شوند:
- سی تی اسکن
- سونوگرافی از کلیه
- رادیوگرافی قفسه سینه
- پیلوگرام داخل وریدی
درمان گلومرولونفریت
گزینه‌های درمان بستگی به نوع گلومرولونفریتی که مبتلا به آن هستید و علت آن دارد. یک روش درمانی کنترل فشار خون بالا است، بخصوص در صورتی که علت زمینه‌ای گلومرولونفریت باشد. ممکن است کنترل فشار خون هنگامی که کلیه‌ها بطور مناسب عمل نکنند، دشوار باشد. در این صورت، احتمالاً پزشک داروهای فشار خون از جمله بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین را تجویز خواهد کرد، مانند:
- کاپتوپریل (زستریل)
- لیزینوپریل
همچنین ممکن است پزشک مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین از جمله موارد زیر را تجویز کند:
- لوزارتان (Cozaar)
- ایربزارتان (Avapro)
- والزارتان (Diovan)
کورتیکواستروئیدها نیز ممکن است در صورتی که سیستم ایمنی بدن به کلیه‌ها حمله می‌کند، مورد استفاده قرار گیرند. این داروها واکنش ایمنی بدن را کاهش می‌دهند.
یک روش دیگر برای کاهش التهاب ناشی از ایمنی بدن، پلاسمافرزیس است. این فرایند مایع خون به نام پلاسما را جدا می‌کند و آن را با مایعات داخل وریدی یا پلاسمای اهدا شده که حاوی پادتن نمی‌باشد، جایگزین می‌کند.
برای گلومرولونفریت مزمن نیاز به کاهش میزان پروتئین، نمک و پتاسیم موجود در رژیم غذایی خواهید داشت. علاوه بر این، باید میزان مصرف مایعات خود را کنترل کنید. مکمل‌های کلسیم ممکن است توصیه شوند و احتمالاً نیاز به مصرف داروهای ادرارآور برای کاهش تورم می‌باشد. با پزشک خود یا یک متخصص کلیه برای دریافت دستورالعمل‌هایی در مورد محدودیت‌های غذایی یا مکمل‌ها مشورت کنید. ممکن است پزشک شما را به یک متخصص تغذیه ارجاع دهد تا در مورد گزینه‌های پیش رو به شما توصیه‌های لازم را بکند.
در صورتی که وضعیت شما پیشرفته شود و دچار نارسایی کلیه شوید، ممکن است نیاز به دیالیز باشد. در این روش، یک دستگاه خون شما را تصفیه می‌کند. در نهایت ممکن است نیاز به پیوند کلیه باشد.
پیشگیری
- حفظ وزن سالم
- محدود کردن نمک در رژیم غذایی
- محدود کردن پروتئین در رژیم غذایی
- محدود کردن پتاسیم در رژیم غذایی
- ترک سیگار
