سندرم مثانه دردناک: درمان التهاب و ورم مثانه

تاریخ 25 آبان 1402

اینترستیشیال سیستیتیس که به آن سندرم مثانه دردناک هم گفته می‌شود یک بیماری مزمن است که باعث سوزش مجاری ادرار می‌شود. علائم بیماری التهاب مثانه در هر فردی متفاوت است. برای مثال برخی از مردم ممکن است احساس ناراحتی، فشار یا حساسیت به لمس در ناحیه لگن خود داشته باشند. برخی دیگر از مردم ممکن است درد شدیدی در مثانه خود احساس کنند یا دچار بی اختیاری ادرار یا تکرر ادرار شوند.

علل

---

محققان هنوز علت دقیق ابتلا به التهاب و ورم مثانه را نمی‌دانند. تئوری‌های مختلفی در مورد علل احتمالی ابتلا به این بیماری وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:

• آسیب‌دیدگی پوشش مثانه
• اختلال در عضلات کف لگن (که برای کنترل ادرار به کار برده می‌شوند)
• حمله اشتباهی سیستم ایمنی بدن به مثانه
• واکنش‌های آلرژیک

علائم

---

افراد مبتلا به التهاب مثانه، ناراحتی، فشار، حساسیت یا درد مکرر در مثانه، زیر شکم و ناحیه لگن خود احساس می‌کنند. علائم در هر فردی متفاوت بوده و ممکن است طیف شدت این علائم از خفیف تا شدید باشد و با گذشت زمان نیز تغییر یابد.

علائم این بیماری ممکن است ترکیبی از علائم زیر باشد:

بی‌اختیاری ادرار

بی‌اختیاری یا فوریت ادراری احساس نیاز به ادرار کردن فوری است. افراد مبتلا به التهاب و ورم مثانه ممکن است در هنگام ادرار و قبل از این که مثانه آنها به طور کامل پر شود احساس درد یا سوزش نیز داشته باشند.

تکرر ادرار

تکرر ادرار به این معنی است که شما با توجه به میزان مایعاتی که می‌نوشید بیش از حد معمول نیاز به ادرار کردن پیدا می‌کنید. برخی از افراد مبتلا به بیماری التهاب مثانه چندین مرتبه در روز احساس قوی و دردناک دفع ادرار را تجربه می‌کنند.

درد

هنگامی که مثانه شما پر می‌شود، ممکن است احساس درد (بیش از یک احساس ناراحتی معمول) کنید که تا زمان دفع ادرار شدیدتر می‌شود. عموماً پس از تخلیه مثانه، درد کاهش می‌یابد. افراد مبتلا به التهاب مثانه به ندرت درد ثابتی در مثانه خود احساس می‌کنند. این درد ممکن است به مدت چند هفته یا چند ماه از بین برود و دوباره بازگردد. برخی از افراد مبتلا هم ممکن است درد را بدون تکرار یا بی‌اختیاری ادرار احساس کنند.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری التهاب مثانه قرار دارند؟

---

بیماری التهاب مثانه ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد حتی در دوران کودکی اما مردان و زنان بزرگسال بیشتر از همه در معرض این بیماری قرار دارند. زنان تقریباً دو برابر مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند. به هر حال، محققان در ابتدا بر این تصور بودند که مردان بیشتری به بیماری التهاب مثانه مبتلا هستند.

عوارض

---

وجود علائم بیماری التهاب و ورم مثانه (سندرم مثانه دردناک) باعث می‌شود که فعالیت‌های فیزیکی و اجتماعی شما محدود شود و تأثیر منفی بر کیفیت زندگی شما خواهد گذاشت. زنان مبتلا به درد لگن یا ولودینیا غالباً در هنگام رابطه جنسی دچار درد شده که می‌تواند به روابط آنها و تصور شخصی آنها نسبت به خودشان آسیب بزند. همچنین، مردان نیز ممکن است به درد لگن مبتلا شوند که باعث ایجاد ناراحتی یا درد در هنگام ارتباط جنسی آنها می‌شود.

مانند بسیاری از افرادی که به دردهای مزمن مبتلا هستند، افراد مبتلا به بیماری التهاب مثانه نیز ممکن است به دلیل تکرر ادرار، اضطراب و افسردگی دچار اختلالات خواب شوند. همچنین، برخی بیماری‌های دیگر نیز مانند سندرم مثانه تحریک‌پذیر، ولودینیا، فیبرومالژی و سندرم خستگی مزمن نیز ممکن است همراه با التهاب مثانه احساس شوند.

تشخیص

---

پزشکان با دریافت سوابق پزشکی، معاینات فیزیکی و بالینی و انجام برخی از آزمایش‌ها می‌توانند ابتلا به بیماری التهاب مثانه را تشخیص دهند. پزشک لگن زنانی که علائم بیماری التهاب مثانه را دارند، معاینه می‌کند. برای مردان نیز آزمایش دیجیتالی مقعد انجام می‌شود تا مشکلات پروستات در آنها مورد بررسی قرار گیرد و عضلات کف لگن آنها معاینه شود.

پزشکان بیماری التهاب مثانه را بر اساس موارد زیر تشخیص می‌دهد:

• درد در مثانه یا اطراف آن که معمولاً با تکرر ادرار یا بی‌اختیاری ادرار همراه است.
• اطمینان از عدم ابتلا به بیماری‌ها یا اختلالاتی که باعث ایجاد علائم مشابه این بیماری می‌شوند مانند عفونت‌های مجاری ادرار، سرطان مثانه، اندومتریوز در زنان یا پروستاتیت (عفونت و التهاب پروستات) در مردان.

ممکن است پزشک انجام آزمایش‌های زیر را برای بررسی داخلی مجرای ادرار و مثانه تجویز نماید:

• آزمایش ادرار و کشت ادرار
• سیستوسکوپی
• بیوپسی

اقدامات درمانی

---

محققان هنوز درمانی برای بیماری التهاب مثانه نیافته‌اند که روی همه افراد جواب دهد. پزشکان با کمک اقدامات درمانی فعلی می‌توانند علائم این بیماری را در هر شخص به طور موردی برطرف کنند.

پزشکان با کمک شما برنامه درمانی که متناسب با نیازهای شما باشد را ارائه می‌کنند که این برنامه درمانی شامل موارد زیر است:

تغییرات سبک زندگی

• تغییر در عادات غذا خوردن: ممکن است برخی غذاها مانند الکل، گوجه، ادویه‌جات، شکلات، نوشابه‌ها و آبمیوه‌های کافئیدار و غذاهای اسیدی علائم بیماری را در افراد مبتلا به التهاب مثانه تحریک کنند. ممکن است برخی از افراد احساس کنند که پس از خوردن غذاهایی که با شیرین‌کننده‌های مصنوعی و غیرطبیعی درست شده‌اند علائم بیماری آنها تشدید می‌شود. به هر حال، حتماً برای پیشگیری از کم‌آبی بدن مقادیر زیادی مایعات بنوشید.
• ترک دخانیات: استعمال دخانیات علائم بیماری التهاب مثانه را در برخی از افراد تشدید می‌کند. اگر شما سیگار می‌کشید یکی از بهترین راه‌های حفظ سلامت کلی بدن و حفظ سلامت مثانه این است که سیگار کشیدن خود را ترک کنید.
• کاهش استرس: آموزش کاهش استرس در زندگی با ریلکسیشن روزانه می‌تواند به کنترل علائم بیماری التهاب مثانه کمک کند.
• فعالیت‌های فیزیکی. انجام حرکات فیزیکی ملایم مانند پیاده‌روی و انجام تمرینات سبک کششی به کاهش علائم بیماری التهاب مثانه  در برخی از افراد کمک می‌کند.

آموزش مثانه

لطفا وضعیت عملکرد مثانه خود و زمان‌های دفع ادرار را یادداشت کنید. به عنوان مثال، ممکن است شما هر 40 دقیقه یک بار به توالت بروید. سعی کنید چند دقیقه بیشتر صبر کرده و فواصل بین دفع ادرار را به تدریج افزایش دهید. این کار می‌تواند به بهبود عملکرد مثانه و کمک به آبرسانی به بدن شما کمک کند. اگر مثانه شما دردناک است، از حمام استفاده کنید. ممکن است بی‌اختیاری و فوریت ادرار شما زمانی که حمام می‌روید برطرف شود. سعی کنید راهی برای کنترل فوریت ادراری خود پیدا کنید. پس از یک یا دو هفته، ممکن است زمان بین دفع ادرار را به 50 تا 60 دقیقه افزایش داده و دریابید که فوریت ادراری شما به سرعت قبلی بازگشته است.

فیزیوتراپی

اگر شما علائم بیماری التهاب مثانه یا اسپاسم عضلات کف لگن را داشته باشید، پزشک شما را به یک متخصص طب فیزیکی که در رفع مشکلات کف لگن تخصص دارد، ارجاع می‌دهد. متخصص طب فیزیکی به شما در کشش و شل شدن عضلات کف لگن کمک می‌کند.

داروها

پزشک ممکن است برای تسکین علائم به شما مصرف برخی داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه پزشک را پیشنهاد دهد که برخی از این داروها عبارتند از:

• استامینوفن (تایلنول)
• آسپیرین
• ایبوپروفن (آدویل، موترین)

اگر درد شما شدید باشد ممکن است پزشک مسکن‌های حاوی نارکوتیک یا داروهای مسکنی مانند استامینوفن کدئین یا ناکروتیک‌های دیگر را برای شما تجویز نماید.

اگر با این اقدامات، علائم شما بهبود نیافت ممکن است پزشک داروهای دیگری را برای شما تجویز نماید که برخی از آنها عبارتند از:

• پلی سولفات پنتازون (المیرون)
• داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای یا آنتی‌هیستامین‌ها
• تزریق سم بوتالینیوم (بوتاکس) در عضله دترسور
• سیکلوسپورین

القای مثانه

پزشکان مقداری داروی مایع وارد مثانه می‌کنند که به آن القای مثانه یا شستشوی مثانه گفته می‌شود. از شما خواسته می‌شود تا به مدت 15 دقیقه این محلول را در مثانه خود نگه دارید و سپس آن را دفع کنید. شما می‌توانید این اقدام را هر هفته یا یک هفته در میان به مدت یک تا دو ماه انجام دهید.

 کشش مثانه

کشش مثانه زمانی اتفاق می‌افتد که پزشک با پر کردن مثانه توسط مایعات آن را بکشد. برای این کار شما تحت بیهوشی موضعی یا بیهوشی عمومی قرار می‌گیرید تا بتوانید درد آن را تحمل کنید.

عمل جراحی

اگر هیچ یک از اقدامات درمانی ذکر شده مؤثر واقع نشد ممکن است پزشک به شما پیشنهاد انجام عمل جراحی مثانه را بدهد. البته عمل جراحی همیشه باعث درمان و کاهش علائم ناشی از ابتلا به بیماری التهاب مثانه نمی‌شود.

• تقویت مثانه: که به بزرگ‌تر شدن مثانه کمک می‌کند. پزشک قسمت زخمی و متورم مثانه را برداشته و فقط قسمت اصلی مثانه را باقی می‌گذارد. سپس قسمتی از کولون شما را برداشته و تغییر شکل می‌دهد و آن را به قسمت باقیمانده مثانه شما متصل می‌کند.
• عمل برداشتن مثانه: که یک عمل غیرقابل ‌برگشت بوده و به آن سیستکتومی هم گفته می‌شود باعث ایجاد تغییرات اساسی در سبک زندگی شما می‌شود. به همین دلیل پزشکان به ندرت انجام عمل برداشتن مثانه را توصیه می‌کنند.
• انحراف ادراری: زمانی که پزشک با انجام یک عمل جراحی مثانه شما را برداشت ممکن است یک مسیر جدید برای دفع ادرار از بدن ایجاد کند. به این عمل، انحراف ادرار گفته می‌شود که در آن مجرای ادرار به قسمتی از روده کوچک یا کولون وصل شده و سوراخی روی پوست شکم شما برای دفع ادرار ایجاد می‌شود.