سرطان (تومور) کلیه:علائم و درمان
سرطان شرایطی است که در آن سلول‌های بدن خارج از کنترل رشد می‌کنند. این سلول‌ها می‌توانند یک تومور یا بافت آسیب‌دیده تشکیل دهند. در صورتی که سرطان در کلیه رشد کند به آن سرطان کلیه گفته می‌شود.علت درد کلیه عوامل مختلفی دارد که باید سریعا به پزشک متخصص مراجعه نمود.
- شایع‌ترین سرطان کلیه در بزرگسالان، کارسینوم سلول‌های کلیوی است. این سرطان در پوشش لوله‌های بسیار کوچک در کلیه‌ها ایجاد می‌شود.
- سرطان‌های موجود در مرکز کلیه تحت عنوان کارسینوم سلول‌های بینابینی نامیده می‌شوند.
- تومور ویلمز یک سرطان کلیه است که کودکان خردسال ممکن است به آن مبتلا شوند.
بطور متوسط افراد در سن حدود ۶۴ سالگی به سرطان کلیه مبتلا می‌گردند. این سرطان در موارد نادر در افراد جوان‌تر از ۴۵ سال مشاهده می‌شود. بطور کلی، خطر ابتلا به سرطان کلیه در طول زندگی ۱ به ۶۳ (٪۶/۱) است. احتمال ابتلا به آن در مردان بیشتر از زنان است. سرطان کلیه با تشخیص و درمان بموقع قابل درمان می‌باشد.
علائم سرطان کلیه
تومورهای کلیه ممکن است باعث درد یا بروز علائمی نشوند. گاهی اوقات وجود یک توده در کلیه می‌تواند باعث علائم زیر گردد:
- خون در ادرار
- درد در پهلو، شکم یا کمر که فروکش نمی‌یابد.
- از دست دادن اشتها و کاهش وزن به دلیل نامعلوم
- کم‌خونی و خستگی
در صورت گسترش سرطان (متاستاز) به بیرون از کلیه، علائم آن بستگی به محلی که انتقال پیدا می‌کند، دارد. تنگی نفس یا خون بالا آوردن ممکن است در صورتی که سرطان به ریه انتقال یابد، رخ دهد. درد یا شکستگی استخوان‌ها ممکن است در صورت گسترش سرطان به استخوان‌ها اتفاق بیفتد.
دلایل
سرطان در کلیه مرتبط با خطرات زیر می‌باشد:
- سیگار کشیدن
- چاقی
- فشار خون مزمن
- سوء مصرف برخی داروهای مسکن به مدت طولانی
- سندورم فون هيپل – لينداو
- توبروز اسکلروزیس
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان کلیه
مراحل و درجات سرطان کلیه
در صورتی که سلول‌های سرطانی یافت شوند، پزشک باید مرحله و درجه‌ی تومور را تشخیص دهد. تشخیص دقیق درجه و مرحله به تعیین بهترین درمان توسط تیم پزشکی کمک خواهد کرد.
این توصیفات مراحل اصلی سرطان و تومور کلیه را مشخص می‌کنند:
- مرحله ۱: تومور محدود به کلیه است و کوچک‌تر از ۷ سانتی‌متر می‌باشد. سرطان به غدد لنفاوی یا اندام‌های دورتر انتقال نیافته است.
- مرحله ۲: تومور محدود به کلیه است و بزرگ‌تر از ۷ سانتی‌متر می‌باشد. سرطان به غدد لنفاوی یا اندام‌های دورتر انتقال نیافته است.
- مرحله ۳: شامل تومورهای با اندازه‌های مختلف است که به غدد لنفاوی مجاور کلیه یا وریدهای بزرگ منتهی به قلب گسترش یافته‌اند. این مرحله شامل تومورهایی که به اندام مجاور حمله می‌کنند یا متاستاز دوردست، نمی‌باشد.
- مرحله ۴: این مرحله شامل تومورهایی است که به اندام مجاور مانند روده بزرگ یا دیواره شکم حمله کرده و متاستاز در آن رخ می‌دهد.
تشخیص
متاسفانه هیچ آزمایش خون یا ادراری وجود ندارد که بطور مستقیم بتواند تومور کلیه را شناسایی کند. اغلب تومور در حین معاینات معمول در افراد دارای خطرات ژنتیکی (مانند بیماری فون هيپل–لينداو، توبروز اسکلروزیس) تشخیص داده می‌شود. یا هنگامی که یک شخص برای بررسی یک مشکل غیرمرتبط به پزشک مراجعه می‌کند.
آزمایش‌های زیر اغلب جهت تشخیص سرطان کلیه استفاده می‌شوند:
- معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی: متخصص توده‌ها یا هر چیز غیرطبیعی دیگر را بررسی می کند. وی سوالاتی را در مورد عادات سلامتی، بیماری‌های گذشته و درمان‌ها می‌پرسد.
- سونوگرافی
- بررسی شیمی خون
- آزمایش ادرار: مقادیر غیر عادی قند، پروتئین، سلول‌های قرمز خون و سلول‌های سفید خون می‌تواند نشان دهنده یک مشکل باشد.
- تست عملکرد کبد: به منظور اندازه‌گیری آنزیم‌های آزاد شده توسط کبد
- پیلوگرافی داخل وریدی: مجموعه‌ای از آزمایش‌های پرتو ایکس از کلیه‌ها، لوله‌های حالب و مثانه برای کنترل وجود تومور در آنها انجام می‌گیرد.
- سی تی اسکن
- ام آر آی
- بافت‌برداری: نمونه (برداشته شده با یک سوزن ریز از تومور) توسط یک آسیب‌شناس در زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود.
درمان سرطان کلیه
برنامه‌ی درمانی که انتخاب می‌شود بستگی به عوامل زیادی دارد:
- درجه و مرحله‌ی سرطان
- سن بیمار
- وضعیت کلی سلامتی و سابقه‌ی پزشکی
- آناتومی بیمار (آناتومی سیستم جمع‌آوری کلیه)
برداشتن کلیه
بیشتر سرطان‌های کلیه ابتدا توسط جراحی تحت درمان قرار می‌گیرند. انسان می‌تواند با عملکرد یک کلیه نیز به زندگی خود ادامه دهد بنابراین یکی از گزینه‌ها، برداشتن کلیه است. نفرکتومی شامل برداشتن کلیه، غده فوق کلیوی، بخشی از بافت سالم و غدد لنفاوی مجاور می‌باشد. این جراحی از طریق لاپاروسکوپی و با استفاده از برش‌های کوچک قابل انجام است.
برداشتن بخشی از کلیه
اگر قطر تومور کمتر از ۴ سانتی‌متر باشد، ممکن است جراح تنها بخشی از کلیه را در عمل نفرکتومی جزئی جدا کند. در صورتی که سرطان به خارج از کلیه گسترش یافته باشد، ممکن است انجام عمل جراحی آن را درمان نکند اما می‌تواند باعث تسکین درد شود و کارایی سایر درمان‌های غیر جراحی را افزایش دهد.
برداشتن تومور
در جراحی برداشتن نفرون، تومور و نه کلیه از طریق عمل جراحی برداشته می‌شود. این عمل ممکن است در طول مرحله اولیه سرطان کلیه یا در صورتی که بیمار تنها یک کلیه دارد، یک راه حل باشد. بیماری که ناخوش یا نحیف است ممکن است تحمل جراحی را نداشته باشد. در این صورت، برخی گزینه‌های درمانی غیر جراحی موجود می‌باشند.
آمبولیزاسیون
هدف از این روش مسدود کردن جریان خون به تومور است. جراح یک لوله کوچک به نام کاتتر را وارد کشاله ران می‌کند. تصاویر پرتو ایکس ورود کاتتر به جریان خون در کلیه را هدایت می‌کنند. یک ماده مخصوص از طریق کاتتر وارد رگ خونی شده و جریان خون به کلیه را مسدود می‌کند و مانع از رسیدن اکسیژن و مواد مغذی به تومور می‌گردد. این امر باعث کوچک شدن تومور خواهد شد.
درمان با سرد کردن
این عمل شامل قرار دادن یک یا چند سوزن مخصوص به نام پروب کرایو از طریق برش‌های کوچکی به تومور می‌باشد. تصویربرداری در این فرایند کمک می‌کند. یک گاز در سوزن‌ها، سلول‌ها را در اطراف نوک هر سوزن منجمد می‌کند. یک گاز دیگر باعث گرم شدن بافت می‌شود و سپس سلول‌ها مجدداً منجمد می‌گردند. این چرخه انجماد-گرمایش باعث کشته شدن سلول‌های سرطانی می‌شود.
درمان بیولوژیکی
در درمان بیولوژیکی یا ایمن درمانی، داروها از سیستم ایمنی بدن خود بیمار برای مبارزه با سرطان استفاده می‌کنند. نمونه‌هایی از این داروها شامل اینترفرون و اینترلوکین 2 می‌باشند. عوارض جانبی شامل حالت تهوع، استفراغ، لرز، افزایش دمای بدن و کاهش اشتها هستند.
پرتو درمانی
پرتو درمانی معمولاً نمی‌تواند سرطان کلیه را درمان کند، اما ممکن است در کاهش گسترش آن و شدت علائم موثر باشد. بیماران بطور معمول چند دقیقه در روز تحت درمان قرار می‌گیرند.
پیشگیری و امید به زندگی
اقداماتی که می‌توان برای کاهش خطر ابتلا به سرطان کلیه و دیگر سرطان‌ها انجام داد عبارتند از:
- عدم سیگار کشیدن
- خوردن مقدار زیادی میوه و سبزیجات
- ورزش منظم
- نگه داشتن وزن بدن در محدوده طبیعی متناسب با قد، جنسیت و سن
- داشتن حداقل ۷ ساعت خواب مستمر با کیفیت طی ۲۴ ساعت
- حفظ فشار خون سالم
- اجتناب از مواد شیمیایی سمی
درمان مشکلاتی مانند فشار خون بالا، دیابت، کلسترول بالا و چاقی می‌تواند به پیشگیری از آسیب‌های کلیوی در آینده کمک کند.
