انواع بیماری ها و مشکلات آلت تناسلی، علائم و درمان

تاریخ 16 نوامبر 2023

• آناتومی آلت تناسلی

• نعوظ دائم و طولانی (پریاپیسم)

• پلیکاسیون آلت تناسلی

• کوچکی آلت

• پروتز آلت

• جراحی افزایش طول آلت

• آلت تناسلی دفن شده

• آلت پرده‌دار

• بیماری پیرونی

• کجی آلت تناسلی

• بالانیت

• چگونگی درمان کجی مادرزادی آلت تناسلی در کودکان و مردان

 بیماری‌های آلت تناسلی مردان انواع مختلفی دارد که بعضی از آنها جزئی است و مشکلات چندانی ایجاد نمی‌کند، اما شماری از آنها عارضه‌هایی اورژانسی و جدی است که نیاز به جراحی یا درمان فوری دارد. مشکلات آلت تناسلی مانند اختلال‌های بیضه ممکن است مادرزادی باشد یا به مرور بروز یابد.

انواع اختلال‌های آلت تناسلی

---

بالانیت

التهاب سر آلت به علت بالانیت شناخته می‌شود. اگر پوست ختنه‌گاه ملتهب باشد، این بیماری به نام بالانوپوستیت شناخته می‌شود. بیشترین علت بالانیت عدم رعایت بهداشت در آقایانی است که ختنه نشده‌اند. اگر زیر پوست ختنه‌گاه به خوبی تمیز نشود، باکتری، عرق، سلول‌های مرده پوست و ذرات مختلف اطراف سر آلت جمع می‌شود و منجر به التهاب می‌شود. همچنین، اگر بیمار ختنه نشده دچار فیموز باشد، یعنی پوست ختنه‌گاه پشت سر آلت گیر کند و نتواند زیر پوست ختنه‌گاه را تمیز کند، احتمال التهاب افزایش می‌یابد. درماتیت و عفونت (عفونت قارچی یا عفونت مقاربتی) نیز از دیگر علل بالانیت محسوب می‌شوند.

• علائم بالانیت شامل درد، ورم و خارش آلت، راش روی آلت و ترشحات بدبو می‌شود.
• درمان بالانیت اگر عفونت علت بیماری باشد، شامل تجویز آنتی بیوتیک یا داروی ضدقارچی است. در صورت بالانیت شدید یا مکرر، ختنه بهترین روش درمان است.

اپیسپادیاس

اپیسپادیاس نوعی نقص مادرزادی نادر است که به علت کامل رشد نکردن میزراه (مجرای خروج ادرار) بروز می‌یابد و ادرار نمی‌تواند به راحتی از بدن خارج شود. اپیسپادیاس هم در نوزادان پسر و هم در نوزادان دختر مشاهده می‌شود. نوزادان پسر مبتلا به اپیسپادیاس با آلتی کوتاه و پهن متولد می‌شوند که انحنایی غیرطبیعی دارد. سوراخ میزراه در سر آلت نیست و میزراه یا پیشابراه از کنار بخش فوقانی آلت به بیرون راه دارد یا ممکن است تمام طول آلت را باز باشد.

• علائم: از نشانه‌های اپیسپادیاس در آقایان می‌توان به منفذ غیرعادی میزراه، عریض بودن استخوان شرمگاهی، غیرطبیعی بودن شکل آلت یا کج بودن آلت (کوردی)، نفروپاتی برگشتی (برگشت ادرار به کلیه‌ها)، بی‌اختیاری ادرار و عفونت‌های مجرای ادرار اشاره کرد.
• درمان: شدت اپیسپادیاس از ملایم تا شدید متغیر است. موارد خفیف نیازی به جراحی ندارد، اما برای اصلاح اکثر موارد اپیسپادیاس باید جراحی انجام شود. بیشینه‌سازی عملکرد آلت، افزایش طول آن و طبیعی‌تر کردن ظاهر آلت از اهداف درمان به شمار می‌آید. چنانچه مثانه نیز درگیر باشد، باید برای ایجاد مجرای عبور ادرار و حفظ قدرت باروری مرد جراحی انجام شود. جراحی اصلاحی اپیسپادیاس به دو تکنیک Cantwell و Mitchell  انجام می‌شود.

هیپوسپادیاس

هیپوسپادیاس نقصی مادرزادی است که در آن سوراخ میزراه نه در سر آلت که زیر آن قرار دارد. شدت عارضه متغیر است و به محل قرارگیری سوراخ میزراه بستگی دارد. سوراخ میزراه در بسیاری موارد نزدیک سر آلت قرار دارد. سوراخ میزراه در بعضی نوزادان پسر در وسط بدنه یا در پایه آلت تناسلی قرار دارد و به ندرت پیش می‌آید که سوراخ میزراه زیر کیسه بیضه (اسکروتوم) قرار می‌گیرد.

• علائم: از علائم هیپوسپادیاس می‌توان به سوراخ غیرعادی میزراه، انحناء رو به پایین آلت (کوردی)، پاشیدن غیرعادی ادرار هنگام ادرار کردن و ناهنجاری‌های پوست ختنه‌گاه اشاره کرد که حالت کلاهک مانندی به آلت می‌دهد.
• درمان: هیپوسپادیاس یکی از بیماری‌های شایع آلت است که تشخیص و درمان آن آسان است. اکثر بیمارانی که از این مشکل مادرزادی رنج می‌برند، اگر درمان مناسب دریافت کنند، در دوران بزرگسالی عملکرد جنسی طبیعی خواهند داشت. موقعیت سوراخ میزراه طی عمل جراحی اصلاح می‌شود و در بعضی موارد بدنه آلت نیز صاف می‌شود. جراحی عموماً در بازه سنی 3 تا 18 سال انجام می‌شود.

سرطان آلت تناسلی

سرطان آلت تناسلی، یا سرطان پنیس، به طور معمول از سلول‌های پوستی آلت شروع می‌شود. این نوع سرطان به پنج نوع اصلی کارسینوم سلول‌های سنگفرشی، سرطان سلول‌های پایه‌ای، آدنوکارسینوم و سارکوم تقسیم‌بندی می‌شود. حدود 95 درصد از تمام سرطان‌های آلت از سلول‌های سنگفرشی، یعنی سلول‌های پوستی صاف شروع می‌شود. سرطان کارسینوم سلول‌های سنگفرشی معمولاً به آرامی پیشرفت می‌کند و اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، قابل درمان است. کارسینوم درجا یا CIS نخستین مرحله سرطان سلول‌های سنگفرشی آلت است که فقط در لایه‌های فوقانی پوست آلت دیده می‌شود. ملانوم و سرطان سلول‌های پایه‌ای هر یک کمتر از دو درصد از کل موارد سرطان آلت را به خود اختصاص می‌دهد. سارکوم و آدنوکارسینوم که بیشتر به عنوان بیماری پاژه شناخته می‌شود، بسیار نادر هستند.

• علائم: سرطان آلت تناسلی ممکن است با زائده‌ها یا زخم‌های روی آلت، خونریزی روی آلت و ترشح غیرعادی آلت همراه باشد.
• درمان: سرطان آلت تناسلی باید درمان شود. اگر سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود، احتمال این که بتوان آلت را حفظ کرد، وجود دارد. اما اگر سرطان در بافت‌های عمقی آلت پخش شده باشد، جراح برای درمان سرطان چاره‌ای جز انجام عمل پنکتومی (برداشتن بخشی از آلت یا تمام آن) ندارد.

بیماری پیرونی

بیماری پیرونی یکی از مشکلات آلت است که نتیجه ایجاد بافت همبند جای زخم، یعنی پلاک، داخل آلت است. بیماری پیرونی باعث نعوظ دردناک و با انحناء غیرعادی می‌شود. آلت بسیاری از آقایان هنگام شق شدن انحناء ملایمی دارد که به هیچ وجه مشکل‌ساز نیست. اما اگر نعوظ دردناک باشد یا میزان خم شدن آلت قابل توجه باشد، اختلال نعوظ پیش می‌آید، میل جنسی مرد کاهش می‌یابد و حتی ممکن است مقاربت را غیرممکن کند و به ناتوانی جنسی منجر شود.

• علائم: ایجاد بافت همبندی که از زیر پوست آلت دیده می‌شود، انحناء یا خم شدن قابل توجه آلت، دشواری در رسیدن به نعوظ یا حفظ آن، احساس درد در آلت و کوتاه شدن آلت از نشانه‌های بیماری پیرونی محسوب می‌شود.
• درمان: بیماری پیرونی گاهی خفیف است و مشکلات جدی ایجاد نمی‌کند. در این شرایط درمان ضرورتی ندارد. همچنین احتمال دارد که وضعیت به مرور بهبود یابد و مشکل خود به خود بدون درمان برطرف شود. اما اگر درد یا کجی آلت نزدیکی را دشوار کند، باید به متخصص مراجعه کرد. متخصص دارو تجویز می‌کند، دارو را در اسکار (جای زخم) تزریق می‌کند یا برای اصلاح پیرونی جراحی انجام می‌دهد. پزشک گاهی داروهای دیگری نیز تجویز می‌کند. چنانچه بیماری شدید باشد و بدون درمان یا خود به خود بهبود نیابد، جراحی برای درمان عارضه انجام می‌شود.

فیموز و پارافیموز

فیموز به عارضه‌ای گفته می‌شود که به عقب برگشتن پوست ختنه‌گاه آلت را دشوار می‌کند، اما در صورت وجود پارافیموز نمی‌توان پوست ختنه‌گاه را به محل اصلی برگرداند. هر دو بیماری در پسران و مردانی بروز می‌یابد که ختنه نشده‌اند.

• علائم: از علائم پارافیموز می‌توان به ممکن نبودن برگرداندن پوست ختنه‌گاه به محل اصلی، دشواری در انزال و ادرار کردن، تغییر رنگ یا کبودی آلت و ورم کردن آلت اشاره کرد.
• درمان: چون پوست ختنه‌گاه نوزادان هنوز سفت است، این عارضه در نوزادان شیوع بالاتری دارد. فیموز در اکثر موارد و به موازات بزرگ شدن کودک برطرف می‌شود. چنانچه پوست ختنه‌گاه تا زمان نوجوانی حالت عادی پیدا نکند، درمان ضرورت می‌یابد. در ابتدا کرم استروئید برای شل کردن پوست ختنه‌گاه و امکان‌پذیر شدن دستکاری آن تجویز می‌شود، اگر کرم موثر نبود، ختنه انجام می‌شود.

پارافیموز مشکلی اورژانسی است و پزشک باید آن را به سرعت ارزیابی و درمان کند. دستکاری و چرب و لغزنده کردن پوست ختنه‌گاه با هدف تغییر موقعیت آن، ایجاد برش‌های کوچک در پوست ختنه‌گاه برای کاهش ورم و یا برآمدگی و در صورت موفقیت‌آمیز نبودن این دو روش ختنه برای درمان پارافیموز انجام می‌شود.

نعوظ دائم

نعوظ دائم یا پریاپیسم به وضعیتی گفته می‌شود که آلت تناسلی مرد بیش از چهار ساعت پس از رسیدن به ارگاسم به حالت سفتی باقی بماند. این وضعیت منجر به درد و ناراحتی شدید می‌شود و معمولاً باعث پایان فعالیت جنسی می‌شود. عواملی مانند مصرف داروها، الکل، مواد مخدر، مشکلات نخاع و برخی بیماری‌های خونی می‌توانند علت نعوظ دائم باشند.

درمان: نعوظ دائم یک وضعیت اورژانسی است. اگر نعوظ بیش از چهار ساعت طول بکشد، باید فوراً به اورژانس مراجعه کرد. برای درمان نعوظ دائم، معمولاً خون از آلت تخلیه می‌شود و داروهایی نیز برای فشردن عروق خونی تجویز می‌شود. جراحی به ندرت برای درمان نعوظ دائم و جلوگیری از آسیب دائمی به آلت تناسلی لازم است.