اختلال نعوظ که با عنوان ناتوانی جنسی نیز شناخته میشود، به وضعیتی گفته میشود که در آن شخص نتواند به نعوظ دست پیدا کند یا نعوظ خود را برای مدت طولانی حفظ کند، این مدت به حدی است که شخص نتواند رابطه جنسی برقرار نماید. علل بسیاری برای اختلال نعوظ وجود دارد که می‌توان جسمی، روانی یا ناشی از هر دو باشد. یکی از شایع‌ترین علل اختلال نعوظ دیابت است. مطالعات نشان می‌دهند که 35 تا 75 درصد از مردان مبتلا به دیابت در ادامه روند بیماری دچار اختلال نعوظ خواهند شد. همچنین اختلال نعوظ در مبتلایان به دیابت چیزی بین 10 الی 15 سال زودتر از مردان سالم رخ می‌دهد.
دیابت و اختلال نعوظ
دیابت می‌تواند باعث بروز اختلال نعوظ شود زیرا دیابت به عروق خونی که وظیفه خونرسانی به آلت تناسلی را بر عهده دارند و عصب‌هایی که نعوظ را کنترل می‌کنند آسیب می‌زند. زمانی که مردان از لحاظ جنسی برانگیخته می‌شوند، یک ماده شیمیایی موسوم به نیتریک اکسید در جریان خون ترشح میشود. نیتریک اسید می‌تواند به شریان‌ها و عضلات موجود در آلت بگوید که رها شوند، که در نتیجه خون بیشتری به داخل آلت تناسلی وارد میشود. این خون بیشتر باعث نعوظ آلت تناسلی مرد میشود.
مردان مبتلا به دیابت با بالا و پایین رفتن سطح قند خون درگیر هستند، مخصوصاً اگر به خوبی نتوانند بیماری خود را کنترل کنند. زمانی که سطح قند خون در بدن این بیماران بیش از حد بالا می‌رود، نیتریک اکسید کمتری تولید میشود. این امر باعث میشود که خون کافی به آلت تناسلی وارد نشود و در نتیجه فرد نمی‌تواند به نعوظ برسد یا نعوظ خود را حفظ کند. پایین بودن سطح نیتریک اکسید در اکثر مبتلایان به دیابت دیده میشود.
سایر علل اختلال نعوظ
علل اختلال نعوظ به شدت پیچیده هستند و تا حد زیادی به تغییراتی وابسته هستند که به مرور زمان در بدن رخ داده و عملکرد عصب‌ها، عضلات و عروق خونی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. برای حفظ نعوظ، مردان باید عروق خونی، عصب و هورمون‌های مردانه سالم و در عین حال تمایل به برقراری رابطه جنسی داشته باشند بدون عروق خونی و عصب‌هایی که نعوظ را کنترل می‌کنند، باز هم ممکن است علیرغم تمایل مرد به برقراری رابطه جنسی، شخص نتواند به نعوظ برسد و دچار اختلال نعوظ شود.
در ادامه به چند مورد از علل اختلال نعوظ اشاره خواهیم کرد:
- چاقی مفرط، فشار خون بالا و بالا بودن سطح کلسترول
- مشکلات هورمونی مثل پایین بودن تستوسترون
- مشکلات روانی از جمله استرس، اضطراب و افسردگی
- مشکلات سیستم عصبی از جمله آسیب به طناب نخاعی یا مغز
- سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد الکل و مصرف برخی از داروهای غیرقانونی
- برخی داروها از جمله داروهایی که برای فشار خون بالا و افسردگی تجویز می‌شوند
آسیب به لگن یا جراحی پروستات، روده یا مثانه می‌تواند باعث آسیب رسیدن به عصب‌های متصل به آلت تناسلی شود. این آسیب عصبی نیز از علل اختلال نعوظ است.
تست‌ها و تشخیص
اختلال نعوظ با روشهای مختلفی تشخیص داده میشود. سابقه پزشکی بیماران غالباً از شدت و ماهیت اختلال نعوظ خبر می‌دهد. سابقه پزشکی و جنسی فرد غالباً تأثیر بسزایی در ابتلا به این اختلال دارد، همانطور که مصرف داروهای تجویزی یا غیرقانونی بر اختلال نعوظ تأثیر دارد. بیماران مبتلا به اختلال نعوظ تحت معاینه فیزیکی قرار می‌گیرند، زیرا ویژگی‌های جسمی فرد می‌تواند نشانه‌هایی را دال بر علت بیماری به پزشک نشان دهد. تست‌های آزمایشگاهی نیز یکی از اقدامات کلیدی در تشخیص اختلال نعوظ است.
آزمایشات دیگر از جمله آزمایش نعوظ شبانه (بلند شدن آلت در هنگام خواب) نیز می‌تواند به خط زدن برخی از علل اختلال نعوظ از لیست کمک کند. بعلاوه، معاینه روانی می‌تواند برخی از علل روانشناختی این اختلال را مشخص کند.
اغلب اوقات پزشک برخی از آزمایشات زیر را برای تشخیص اختلال نعوظ انجام می‌دهد.
- آزمایش خون برای بررسی سطح قند خون بیمار، که شاید نشان دهنده ابتلای فرد به دیابت باشد.
- آزمایشات هورمونی برای اندازه‌گیری سطح تستوسترون و سایر هورمون‌های بدن فرد.
- آزمایشات سیستم عصبی، از جمله فشار خون و آزمایشات تعریق، که می‌تواند با بررسی عامل آسیب عصبی به قلب، عروق خونی و غدد تعریق این علت را از لیست علل احتمالی اختلال نعوظ خط بزند.
- آزمایش ادرار برای اندازه‌گیری شکر در ادرار، که می‌تواند نشان دهنده ابتلای فرد به دیابت باشد.
- معاینه فیزیکی برای سنجش آلت تناسلی و واکنش عصبی در پاها و آلت تناسلی.
- سابقه پزشکی بیمار برای کمک به تعیین علت وجود مشکل در نعوظ و بررسی شرایطی که در آن اختلال نعوظ اتفاق می‌افتد.
- پرسشنامه سلامت جنسی (SHIM) برای کمک به تشخیص وجود این اختلال و شدت آن.
- تزریق دارو به آلت تناسلی برای بررسی نرمال بودن خونرسانی به آلت.
درمان‌های اختلال نعوظ دیابتی
درمان اختلال نعوظ به علت آن بستگی دارد و امروزه طیف مناسبی از گزینه‌های درمانی برای این اختلال وجود دارد. این گزینه‌های درمانی برای مبتلایان به دیابت و کسانی که اختلال نعوظ در آنها ناشی از علل دیگری است یکسان است.
دارو درمانی
پزشکان می‌توانند هر نوع دارویی که با عث اختلال نعوظ میشود را جایگزین کنند. رایج‌ترین درمان قرص‌های خوراکی است. ثابت شده است که این قرص‌ها در بسیاری از مردان مبتلا به دیابت موثر است و عملکرد جنسی آنها را بازیابی خواهد کرد. داروهای خاص موسوم به مهارکننده PDE5 برای درمان اختلال نعوظ مورد استفاده قرار می‌گیرند.
چهار مورد از متداول‌ترین داروهای تجویزی عبارتند از:
- سیلدنافیل (ویاگرا)
- واردنافیل (لویترا)
- تادالافیل (سیالیس)
- آوانافیل (سپدرا)
این داروها با افزایش دادن جریان خون به آلت تناسلی باعث نعوظ آلت می‌شوند. برای اثربخشی این داروها نیاز به تحریک جنسی بیمار است. این قرص‌ها را باید 30 الی 60 دقیقه پیش از معاشقه مصرف کرد. قرص‌های خوراکی همچون سیلدنافیل عمدتاً برای درمان اختلال نعوظ تجویز می‌شوند.
چند نوع درمان دیگر هم برای درمان اختلال نعوظ وجود دارد. از جمله:
هورمون تراپی
درمان جایگزینی تستوسترون برای مردانی توصیه میشود که سطح تستوسترون پایینی دارند.
درمان با تزریق دارو به آلت
ثابت شده است که تزریق مستقیم آلپروستادیل (کاوارجکت) به آلت پیش از برقراری رابطه جنسی برای مردانی که به داروی خوراکی واکنش نشان نمی‌دهند موثر است. تزریق این هورمون خونرسانی به آلت را افزایش می‌دهد و باعث رسیدن فرد به نعوظ میشود.
درمان با پمپ وکیوم
یک لوله پلاستیکی متصل به یک پمپ روی آلت قرار داده میشود. پمپ هوا را از داخل لوله تخلیه می‌کند و در نتیجه خون به داخل آلت سرازیر میشود. سپس با استفاده از یک حلقه دور انتهای آلت تناسلی نعوظ در حین رابطه جنسی حفظ خواهد شد.
پروتز آلت تناسلی
پروتز آلت تناسلی تنها زمانی توصیه میشود که تمام گزینه‌های درمانی دیگری شکست بخورند و نیاز به یک جراحی عمده باشد. یک طناب قابل باد کردن داخل آلت کار گذاشته میشود تا شخص بتواند برای رابطه جنسی آلت خود را راست کند.
حمایت روانی
اگر اختلال نعوظ ناشی از عارضه‌های روانی همچون اضطراب یا افسردگی باشد، چند جلسه مشاوره می‌تواند به بیمار کمک کند.
نکاتی درباره سبک زندگی
تحت کنترل نگاه داشتن دیابت یک روش خوب برای کاهش خطر ابتلا به اختلال نعوظ است. اختلال نعوظ دیابتی امروزه بسیار بهتر فهمیده میشود. کنترل مناسب دیابت خطر ابتلا به اختلال تعوظ را کاهش خواهد داد. سایر اقدامات پیشگیرانه همچون قطع مصرف سیگار و کاهش مصرف الکل نیز به کاهش خطر ابتلا به اختلال نعوظ کمک خواهد کرد.
سایر تغییرات در سبک زندگی که می‌تواند به شخص کمک کند عبارتند از:
- مصرف رژیم سالم غذایی و ورزش کردن: تحقیقات نشان داده است که مردانی که رژیم غذایی خود را تغییر داده‌اند و از یک رژیم غذایی با چربی اشباع کم و فیبر بالا استفاده می‌کنند و بطور منظم و متناسب ورزش می‌کنند توانسته‌اند بدون مصرف دارو، اختلال نعوظ خود را بهبود ببخشند.
- کاهش وزن: برخی تحقیقات ثابت کرده‌اند که حتی کاهش وزن به مقدار کم نیز می‌تواند اختلال نعوظ و رضایت جنسی را در مردان مبتلا به دیابت بهبود ببخشد. آن دسته از کسانی که وزن خود را کاهش داده‌اند سطح تستوسترون بیشتر و خونرسانی بهتری به آلت دارند که در نتیجه می‌توانند به نعوظ بهتری دست یابند.
- کاهش استرس: اختلال نعوظ می‌تواند باعث استرس و تنش در رابطه مرد با همسر یا پارتنر خود شود. حتی در زمانی که علت اختلال نعوظ فیزیکی است، مشاوره می‌تواند موثر باشد. آن دسته از مبتلایان به اختلال نعوظ باید سعی کنند تا با اختصاص دادن زمانی در روز به ریلکسیشن و خواب شبانه به مقدار کافی، این اختلال را کنترل کنند.
در یک مطالعه جدید نشان داده شده است که مصرف مکمل‌ها با آمینواسید موسوم به ال آرژنین و ال سیترولین نیز می‌تواند به بهبود عملکرد نعوظ فرد کمک کند. این اسیدها با افزایش تولید نیتریک اسید در بدن به افزایش خونرسانی به آلت کمک می‌کنند. همانطور که پیشتر ذکر شد، سطح نیتریک اسید پایین در مردانی دیده میشود که به دیابت مبتلا هستند.
ثابت شده است که داشتن یک رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و کنترل مناسب استرس همگی به اندازه یکسان در درمان دیابت مهم هستند.
بهترین درمان برای دیابت و اختلال نعوظ دیابتی چیست؟
بهترین درمان به سلامت بیمار و توانایی وی برای تحمل کردن درمان بستگی خواهد داشت. متخصصین همچون ارولوژیست‌ها می‌توانند با معاینه فرد بهترین درمان را برای وی تجویز کنند
