جراحی بسته و باز تنگی مجرای ادراری: تشخیص علت وعلائم قبل از درمان

تنگی مجرای ادرار به معنای باریک شدن مجرای پیشاب‌راه است. پیشاب‌راه لوله‌ای است که در حین دفع ادرار، ادرار را از مثانه و از راه آلت تناسلی مردانه گذرانده و از سوراخ مجرای ادرار (سوراخی در نوک آلت تناسلی مردانه) خارج می‌کند.

بسیاری از مردانی که دچار تنگی مجرای ادراری هستند، روز به روز مشکلاتشان در ادرار کردن و کاهش جریان ادرار بیشتر می‌شود. این تنگی می‌تواند به‌تدریج ایجاد شود و فرد را وادار می‌کند تا برای ادرار کردن، به خود فشار بیاورد. در برخی از بیماران، این مشکل به طور ناگهانی و بدون مشکل قبلی ظاهر می‌شود و نیاز به مراقبت فوری دارد. برای موارد تنگی مجاری ادراری طولانی مدت تر و مکرر که ممکن است به درمان از طریق گشادتر کردن مجرا پاسخ ندهند، معمولاً برای بزرگ شدن یا برداشتن قسمت باریک شده مجرای ادرار به جراحی نیاز است.

در ادامه‌ی مطلب درباره‌ی انواع جراحی بسته و باز تنگی مجرای ادرار توضیح داده شده است. اگر نیاز به درمان جراحی دارید، مطلب برایتان مفید است.

علل تنگی مجرای ادرار 

تنگی مجرای ادرار معمولاً به دلیل التهاب بافت داخل ناحیه مجرای ادرار رخ می‌دهد که در نتیجه باعث ایجاد اسکار (بافت زخم) می‌شود. این عارضه می‌تواند در هرجایی از طول مجرای ادرار در مردان و زنان رخ دهد. شایع‌ترین دلایل گرفتگی و تنگی مجرای ادرار به نوعی جراحت، یا به طور تصادفی یا بر اثر یک عمل جراحی مربوط می‌شود. این جراحت‌ها می‌توانند مجموعه‌ای از چندین آسیب جزئی باشند که در طول زندگی در بدن فرد ایجاد می‌شوند. تنگی مجرای ادرار همچنین می‌تواند در اثر عفونت‌های خاص یا بیماری‌های التهابی ایجاد شوند.

برخی از دلایل دیگر که می‌توانند به بیماری تنگی مجرای ادرار کمک کنند عبارت‌اند از:

• شکستگی‌های لگن
• تابش اشعه
• سوندگذارى قبلی (مربوط به دستگاه ادراری)
• جراحی اخیر پروستات
• هیپرپلازی (بزرگی) خوش خیم پروستات (BPH)
• عفونت‌های درمان نشده مجاری ادراری
• وجود توموری که در مجاورت مجرای ادرار قرار دارد
• عفونت‌های قابل انتقال از راه جنسی مانند کلامیدیا یا سوزاک

علائم شایع تنگی مجرای ادرار 

علائم تنگی مجرای ادرار جدی هستند، به همین دلیل است که اگر علائمی از جمله موارد زیر را دارید، فوراً به متخصص اورولوژی مراجعه کنید:

• کم‌فشاری و کاهش جریان ادرار یا کاهش ناگهانی حجم ادرار به صورت روتین
• نیاز اورژانسی و ناگهانی به دفع ادرار
• پاشش جریان ادرار یا دوتایی بودن جریان ادرار
• احساس خالی نشدن مثانه حتی پس از ادرار کردن
• احساس سوزش یا درد در هنگام ادرار کردن
• ترشحاتی از مجرای ادرار
• وجود خون در ادرار و مایع منی
• عدم توانایی در دفع ادرار حتی در صورت نیاز به این کار. این مسئله بسیار جدی است و ممکن است نیاز به مراقبت فوری پزشکی داشته باشد.

اگر علائم تنگی مجرای ادرار را دارید، وقت آن است که به یک متخصص اورولوژی مراجعه کنید. متخصص اورولوژی می‌تواند دلایل تنگی مجرای ادرار را به درستی تشخیص داده و توصیه‌های آگاهانه‌ای را در مورد درمانی مناسب برای شما ارائه می‌دهد.

تنگی مجرای ادرار: تشخیص و آزمایش 

برای تشخیص تنگی مجرای ادرار، باید به متخصص ارولوژی مراجعه کنید و در مورد هرگونه آسیب قبلی یا شرایط و بیماری‌هایی که دارید با او صحبت کنید. برای تعیین شدت وضعیت شما، از معاینات بدنی و تست‌های آزمایشگاهی استفاده می‌شود.

آزمایش‌های رایجی که برای تشخیص تنگی مجرای ادرار بکار برده می‌شوند، عبارت‌اند از:

• سیستواورتروسکوپی یا اسکوپ مثانه: این آزمایش شامل ارزیابی مجرای ادرار و مثانه با یک دوربین تلسکوپی کوچک می‌شود. این آزمایش به پزشک این امکان را می‌دهد که مستقیماً بیمار را ارزیابی کند. انجام این آزمایش ممکن است با کمی درد و ناراحتی همراه باشد.
• يورتروگرافی رتروگراد (urethrography Retrograde): يورتروگرافی رتروگراد یا همان عکس رنگی از مجاری، یک عکس‌برداری رادیولوژی با استفاده از ماده حاجب است که علائم تنگی مجرای ادرار را ارزیابی می‌کند. برای انجام این عکس‌برداری یک سوند یا استنت در ورودی مجرای پیشاب‌راه قرار می‌دهند. سپس تصاویر رادیوگرافی برای ارزیابی محل، شدت و طول تنگی مجرای ادرار گرفته می‌شود. این تست کم تهاجمی ممکن است اندکی درد و ناراحتی ایجاد کند.
• آنالیز ادراری: برای انجام این آنالیز، نمونه ادراری را از شما می‌گیرند و آزمایش‌های مختلفی را برای رد علل مختلف تنگی مجرای ادرار بر روی نمونه انجام می‌دهند.
• عکس‌برداری رادیولوژی: سرانجام، پزشک شما ممکن است تصمیم بگیرد که در هنگام ادرار کردن، رادیوگرافی خاصی را انجام دهد تا دید بهتری در مورد تنگی مجرای ادرار و دلایل آن به دست آورد.

چگونه می‌توان فهمید که آیا جراحی مجرای ادرار برای شما مناسب است؟ 

زمانی هیچ نوع درمانی واقعاً راه حلی را برای تنگی مجرای ادرار فراهم نمی‌کند، مرحله بعدی مرحله جراحی است. در صورتی که شرایط زیر را دارید، باید توسط متخصص اورولوژی، تحت درمان برای تنگی مجرای ادرار قرار بگیرید.

• وجود سنگ در داخل مثانه – این یک مسئله‌ی جدی است و لازم است که در اسرع وقت یک عمل جراحی انجام شود
• مشکل در ادرار کردن از جمله احساس درد یا فشار، جریان ضعیف و کم فشار بودن ادرار و عدم توانایی در ادرار کردن در بعضی مواقع
• عفونت‌های مکرر و عودکننده در داخل مجاری ادراری
• پس از ادرار کردن، مقدار ادرار باقی مانده در داخل مثانه افزایش می‌یابد
• همه گزینه‌های درمانی دیگر در کاهش درد و علائم مشکل‌ساز در مجرای ادراری ناتوان مانده‌اند

جراحی بسته و باز تنگی مجرای ادرار 

در ادامه به چند گزینه جراحی اشاره کرده‌ایم که می‌توانند درد و ناراحتی‌تان را کاهش داده و شما را در مسیر بهبودی از مشکل تنگی مجرای ادرار قرار دهند:

اتساع (دیلاتاسیون) مجرای ادراری 

اتساع (دیلاتاسیون) مجرای ادراری یک روش جراحی است که ممکن است تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی انجام شود. در طی این عمل، همان‌طور که از نام آن به نظر می‌آید، به صورت دستی جای اسکار را در مجرای ادرار بازتر و گشادتر می‌کنند. میله‌های نازکی که دارای قطری قابل‌افزایش هستند با دقت در دهانه مجرای پیشاب‌راه قرار داده می‌شوند. برای اطمینان از عدم بازگشت مجدد این تنگی، ممکن است هرازگاهی به تکرار این درمان نیاز داشته باشید. اگرچه عمل اتساع مجرای ادراری، به‌مرورزمان خطر بدتر شدن تنگی مجرا را در پی خواهد داشت.

اورتروتومی داخلی تحت دید مستقیم 

اورتروتومی داخلی تحت دید مستقیم (DVIU یا Direct Uretrotomy)، یک روش آندوسکوپی است. در این روش، یک آندوسکوپ که یک لوله نازک با یک دوربین متصل به آن است در داخل مجرای ادرار قرار می‌گیرد تا تصویری از تنگی را حاصل کند. به محض مشاهده تنگی، چاقوی کوچکی از آندوسکوپ عبور داده می‌شود تا تنگی را باز کند و آن قسمت به صورت طولی برش داده شود. سپس یک سوند به مجرای ادرار وارد می‌شود و به مدت یک هفته در آنجا باقی می‌ماند تا بهبود یابد. این روش اگرچه بسیار مؤثر است، اما عوارض بالقوه‌ای در رابطه با DVIU وجود دارند که شامل عفونت دستگاه ادراری (UTI) و خونریزی می‌شوند.

قرار دادن استنت Suprapubic

در بعضی مواقع تنگی مجرای ادرار به اندازه کافی متراکم است، در حالی که چنین گزینه‌هایی در بالا امکان‌پذیر نیست. در چنین شرایطی، ممکن است برای تخلیه مثانه، یک سوند که از طریق قسمت پایین شکم مستقیماً در مثانه قرار می‌گیرد، استفاده شود.

اورتروپلاستی 

اورتروپلاستی یک روش جراحی باز است که مجرای ادرار را با روش‌های مختلف بازسازی می‌کند تا جریان خوب ادرار در سراسر دستگاه برقرار شود. برای ترمیم با روش جراحی باز، برشی را در جایی از مسیر مجرای ادرار ایجاد می‌کنند و تنگی مستقیماً از طریق کنار زدن بافت توسط وسیله‌ای تیز و بخیه زدن، ترمیم می‌شود. اگر ناحیه‌ی دچار تنگی طولانی باشد، به طور کلی از بافت طبیعی گرفته شده از محلی دیگر استفاده کرده و آن را برای کمک به حفظ آلت تناسلی و مجاری ادرار اضافه می‌کنند، مانند برداشتن و استفاده از یک فلپ پوستی در همان محل (آلت تناسلی یا کیسه بیضه) یا یک پیوند مخاط باکال (بافت از دهان).