فهرست موضوعات
تاریخ 24 آبان 1402
ختنه کردن یک عمل جراحی است که در آن پوست روی نوک آلت پسران برداشته می‌شود. این عمل معمولاً در دو روزگی پسران، قبل از ترخیص از بیمارستان، انجام می‌شود. پوست قلفه، یک روکش پوستی است که بر روی آلت تناسلی پسران قرار دارد. در ختنه، این پوست برداشته می‌شود تا نوک آلت آزاد شود. عمل ختنه سریع است و به دلیل استفاده از روشهای خاص، خونریزی بسیار کمی دارد و به بخیه نیز نیاز ندارد.
پسرانی که بزرگ‌تر شده‌اند نیز می‌توانند ختنه شوند، اما این فرایند برای آنها کمی پیچیده‌تر است. پس از ختنه، زخم با پانسمان پوشیده می‌شود و به طور معمول پس از یک هفته تا 10 روز خود به خود بهبود می‌یابد.
لازم به ذکر است که در صورت بروز برخی بیماری‌ها، پزشک ممکن است تصمیم به تأخیر در ختنه بگیرد. در این صورت، پزشک تشخیص می‌دهد که آیا نوزاد باید برای ختنه صبر کند یا نه. همچنین، پزشک خطرات احتمالی، مزایا و دستورالعمل‌های مراقبتی پس از عمل را به والدین توضیح می‌دهد.
روشهای ختنه کردن
ختنه برای کودکان تازه متولد شده به روشهای مختلفی انجام می‌شود. رایج‌ترین روش، حفظ نوک آلت با یک ابزار مخصوص و برداشتن پوست قلفه است. پزشک تعیین می‌کند که چه روشی برای کودک مناسب است.
سه روش مختلف برای ختنه پسران تازه متولد شده وجود دارد که عبارتند از:
کلمپ گومکو
یک ابزار خاص به نام پراب برای جدا کردن پوست قلفه از نوک آلت استفاده می‌شود. این پوست قلفه معمولاً با یک غشای نازک به آلت وصل است. ابتدا، ابزار زنگوله‌ای شکل روی سر آلت و زیر پوست قلفه قرار داده می‌شود و ممکن است برای این کار یک شکاف در قلفه ایجاد شود. سپس پوست قلفه روی زنگوله کشیده می‌شود و با کلمپ دور آن سفت می‌شود تا ورود جریان خون به آن قطع شود. در نهایت، با استفاده از یک چاقوی جراحی، این پوست بریده شده و برداشته می‌شود.
کلمپ موگن
در این روش هم پوست قلفه به وسیله پراب از نوک آلت جدا می‌شود. پوست قلفه از جلوی سر آلت بیرون کشیده شده و در یک کلمپ فلزی قرار داده شده و چفت می‌شود. کلمپ در جای خود نگه داشته می‌شود تا پوست قلفه با استفاده از یک چاقوی جراحی بریده شود و چند دقیقه همین طور باقی می‌ماند تا خونریزی کنترل شود.
روش پلاستیبل
این روش مشابه روش کلمپ گومکو است. پس از جداسازی با پراب، یک زنگوله زیر پوست قلفه و روی سر آلت قرار داده می‌شود. یک قطعه نخ بخیه به طور مستقیم دور پوست قلفه گره زده می‌شود که خون‌رسانی را به این قسمت مسدود می‌کند. سپس با استفاده از یک چاقوی جراحی، پوست اضافی قلفه بریده می‌شود اما حلقه پلاستیکی برداشته نمی‌شود. 6 تا 12 روز بعد این حلقه خود به خود می‌افتد.
مزایا
در اولین سال تولد، کودکانی که ختنه شده‌اند کمتر دچار عفونت‌های ادراری می‌شوند. تمیز نگه داشتن آلتی که ختنه شده است راحت‌تر است هر چند می‌توان زیر پوست قلفه را در پسرانی که ختنه نشده‌اند هم به درستی تمیز نگه داشت تا زمانی که جدا شود (معمولاً در دوران بلوغ)
به نظر می‌رسد در ادامه زندگی هم احتمال این که افرادی که ختنه شده‌اند به سرطان آلت دچار شوند کمتر است (با این که ابتلا به این بیماری نادر است). ختنه ممکن است احتمال ابتلا به اچ آی وی و بیماری‌های انتقالی مقاربتی دیگر که از شریک جنسی منتقل می‌شود را کاهش دهد.
خطرات و عوارض احتمالی
ختنه یک عمل بی‌خطر محسوب می‌شود که عوارضی ندارد یا عوارض و خطرات ناشی از انجام آن بسیار جزئی است. غالب اوقات هیچ عارضه‌ای وجود ندارد. در موارد نادر ممکن است عوارض و خطرات زیر بروز کند:
عفونت
عفونت به ندرت اتفاق می‌افتد زیرا پزشکان از روشهای استریل برای انجام این عمل استفاده می‌کنند. بیشتر عفونت‌های مرتبط با ختنه خفیف بوده و به راحتی با مصرف آنتی بیوتیک درمان می‌شوند. علائم عفونت شامل افزایش قرمزی پوست، چرک، درد و تورم در اطراف برش ایجاد شده و همچنین تب می‌شود. اگر هر یک از علائم مذکور دیده شد باید به پزشک مراجعه کنید.
خونریزی در ناحیه درمان شده
اگر کودک به اختلالات خونریزی مبتلا باشد احتمال بروز این عارضه افزایش می‌یابد به همین دلیل باید سوابق خانوادگی ابتلا به مشکلات خونریزی و انعقاد خون را به اطلاع پزشک برسانید. در موارد بسیار نادر ممکن است یکی از عروق خونی کوچک حین انجام این عمل بریده شود. در بیشتر موارد، این خونریزی خود به خود قطع می‌شود اما گاهی اوقات نیز باید بخیه شود.
خطرات احتمالی ناشی از بیهوشی
بی حسی موضعی بسیار بی‌خطر است اما گاهی اوقات ممکن است باعث بروز کبودی، خونریزی یا تحریک و برش پوست شود. به ندرت اتفاق می‌افتد که بیحسی باعث آریتمی ضربان قلب، مشکلات تنفسی و واکنش‌های آلرژیک شود و بسیار به ندرت ممکن است باعث مرگ نوزاد شود. این عوارض شایع نیستند و در افرادی که به بیماری‌های دیگر مبتلا هستند ممکن است دیده شوند.
عدم برداشتن پوست قلفه به طور کامل
گاهی اوقات ممکن است پوست زیادی باقی بماند که در زمان کودکی خیلی مشخص و مشهود نیست. معمولاً اگر پوست اضافی، ناهموار باشد باید در زمانی دیگر و تحت یک عمل اصلاحی برداشته شود.
آسیب دیدن آلت
در موارد نادر ممکن است سر آلت حین ختنه کردن دچار آسیب‌دیدگی شود. به هر حال پزشکان همیشه باید برای جلوگیری از بروز این اتفاق احتیاط کنند.
زمانی که کودک تحت هر نوع عمل جراحی قرار می‌گیرد، قابل درک است که کمی ناراحت‌کننده و دشوار باشد اما باید بدانیم که ختنه کردن یک عمل رایج است و عوارض نادری دارد. کودکی که ختنه شده است معمولاً بدون مشکل یا ابتلا به عوارض پزشکی بهبود می‌یابد. اگر شما هر سؤالی در مورد ختنه کردن دارید باید از پزشک بپرسید.
آماده‌سازی برای ختنه کردن
هنگامی که تصمیم به ختنه فرزند خود را می‌گیرید، بهتر است با پزشکی که این فرایند را انجام می‌دهد مشورت کنید. در اکثر موارد، ختنه نوزادان توسط ماما انجام می‌شود، اما متخصص اطفال، پزشک خانواده، اورولوژیست، نئوناتولوژیست و جراحان اطفال نیز ممکن است این عمل را انجام دهند. در صورتی که نوزاد سالم باشد، می‌توان آن را یک یا دو روز پس از تولد ختنه کرد.
حین عمل ختنه چه اتفاقی می‌افتد؟
نوزاد معمولاً در هنگام انجام عمل ختنه، هشیار است. وی معمولاً در یک صندلی پلاستیکی نشانده می‌شود تا به طور ایمنی برای انجام عمل ثابت بماند. آلت و پوست اطراف آن قبل از انجام عمل با ماده ضدعفونی کننده تمیز می‌شود.
اقدامات کنترل درد
روشهای مطمئن و مؤثری برای کنترل درد وجود دارد که باعث کاهش درد نوزاد حین انجام عمل ختنه می‌شود. از پزشک در مورد نوع روشی که برای کنترل درد کودک شما به کار می‌برد سؤال کنید.
بیحسی موضعی برای بیحس کردن ناحیه آلت و در جایی که قرار است برش ایجاد شود به کار برده می‌شود. این شامل کرم بیحس کننده و دارو می‌شود که به وسیله سوزن‌های ریز در آلت تزریق می‌شود. به دلیل اثر کرم بیحس کننده، نوزاد متوجه فرو رفتن سوزن در پوست خود نمی‌شود.
پس از انجام عمل ختنه
پس از این که عمل ختنه انجام شد، پزشکان از پماد وازلین روی زخم استفاده کرده و دور آلت را با استفاده از گاز، پانسمان می‌کنند تا زخم با پوشک نوزاد تحریک نشود (مگر این که پزشک از روش پلاستیبل استفاده کرده باشد که نیازی به پانسمان کردن ندارد). معمولاً نوزاد باید مدت کوتاهی پس از انجام این عمل نزد پزشک برده شود.
از هر روشی که برای ختنه کردن استفاده کنید امکان بروز خونریزی جزئی وجود دارد. با این که ممکن است زمانی که پانسمان را باز می‌کنید خون کمی از برش ایجاد شده برای عمل یا از پوشک بچکد اما معمولاً خود به خود قطع می‌شود.
آلت نوزاد شما تا چند روز پس از عمل درد می‌کند بنابراین او را به آرامی و با ملایمت حمام کنید. هرگز از مواد شوینده استفاده نکنید. بیشتر پزشکان توصیه می‌کنند که این قسمت را با آب گرم شسته و تمیز نگه دارید. اگر مدفوع روی آلت آمده می‌توانید با استفاده از آب و صابون آن را با ملایمت پاک کنید.
اگر روی زخم پانسمان شده است هر موقع که پوشک را در یک یا دو روز اول عوض می‌کنید پانسمان را نیز (همراه با وازلین) عوض کنید. حتی اگر دیگر نیازی به تعویض پانسمان نبود باید به مدت 3 تا 5 روز روی آلت یا در جلوی پوشک، وازلین بمالید. با این کار ناراحتی ناشی از سایش زخم به پوشک کاهش می‌یابد. معمولاً 7 تا 10 روز پس از ختنه کردن نوزاد، آلت وی بهبود می‌یابد. تا آن موقع نوک آلت ممکن است گوشتی و زرد باشد.
اگر یکی از علائم زیر را مشاهده کردید باید با پزشک تماس بگیرید:
• خونریزی یا وجود خون در پوشک (بیش از یک‌چهارم پوشک) که ادامه داشته باشد
• قرمزی یا تورم اطراف نوک آلت که تشدید شود.
• تب
• علائم عفونت مانند تاول‌های چرکی
• ادرار نکردن تا 12 ساعت پس از ختنه شدن
سؤالات رایج
آیا ختنه بی‌خطر است؟
احتمال بروز عوارض خطرناک ناشی از ختنه حدود 2 درصد است (یک نفر در هر 50 نفر)
چرا برخی والدین تصمیم به ختنه نوزادان پسر خود می‌گیرند؟
یک دلیل والدین برای ختنه کردن نوزادان پسر، مزیتی است که این کار در سال اول عمر برای سلامتی آنها دارد مانند کاهش احتمال عفونت مجاری ادرار یا کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های انتقالی مقاربتی در ادامه زندگی. برخی دیگر نیز ممکن است برای این که فرزندشان متفاوت از پدر یا پسران دیگر نباشد این کار را انجام دهند. برخی از افراد نیز به دلایل مذهبی این کار را انجام می‌دهند. مسلمانان و یهودیان نوزادان پسر خود را ختنه می‌کنند.
چرا برخی از والدین تمایلی به ختنه کردن فرزندان خود ندارند؟
برخی والدین تمایل ندارند فرزندانشان ختنه شوند زیرا نگران درد و احساساتی هستند که ممکن است فرزند آنها درگیرش شود. برخی بر این باورند که این تصمیم باید توسط خود فرزند آنها زمانی که بالغ شد گرفته شود. به هر حال، زمانی که سن افزایش یابد، دوران بهبودی پس از ختنه طولانی‌تر خواهد شد. احتمال بروز عوارض نیز زمانی که ختنه در بزرگسالی انجام شود افزایش می‌یابد.
چه موقع نباید نوزاد را ختنه کرد؟
ختنه فقط باید برای نوزادانی که سالم و پایدار هستند انجام شود. برخی دلایلی که ممکن است ختنه را به تأخیر بیندازد عبارتند از:
• نوزاد خیلی زود به دنیا آمده باشد.
• نوزاد به برخی بیماری‌های مرتبط با خون یا سابقه خانوادگی ابتلا به اختلالات خونریزی مبتلا باشد.
• نوزاد به برخی ناهنجاری‌های مادرزادی مبتلا باشد.
چگونه باید از نوزادی که ختنه شده است مراقبت کرد؟
اگر شما تصمیم به ختنه کردن نوزاد خود گرفته‌اید، باید از آلت وی تا زمانی که بهبود یابد مراقبت کنید. هر بار که پوشک او را عوض می‌کنید باید آلت او را تمیز کرده و روی زخم او وازلین بمالید. ژل وازلین را می‌توان روی یک گاز مالید و به طور مستقیم روی آلت او مالید یا آن را در قسمتی از پوشک که با آلت تماس دارد مالید.
در بیشتر موارد، پوست پس از 7 تا 10 روز بهبود می‌یابد. ممکن است شما متوجه شوید که نوک آلت نوزاد قرمز شده و کمی مایع زرد رنگ از آن ترشح می‌شود. این معمولاً عادی بوده و علامت بهبودی است.
چگونه باید ناحیه ختنه شده را تمیز نگه داشت؟
از صابون ملاسم برای شستشوی آلت استفاده کنید. زمانی که پوشک نوزاد خود را عوض می‌کنید، مدفوع را با صابون و آب بشورید. پوشک او را زود به زود عوض کنید تا مدفوع و ادرار باعث ایجاد عفونت نشود. علائم عفونت عبارتند از قرمزی که برطرف نمی‌شود، تورم یا مایعی که ظاهری ابری داشته و ایجاد پوسته. در صورتی که متوجه هر یک از این علائم شدید باید با پزشک تماس بگیرید.
