تاریخ 15 نوامبر 2023
اپیسپادیاس یک نادریت مادرزادی است که در رشد مجرای ادرار (مسیری که ادرار از مثانه به بیرون برده می‌شود) رخ می‌دهد. در این وضعیت، مجرای ادرار به صورت کامل شکل نمی‌گیرد و ادرار از نقاط غیرمعمولی از بدن خارج می‌شود. در پسران مبتلا به اپیسپادیاس، مجرای ادرار به جای نوک آلت تناسلی، به طور کلی در بالا یا کناره آلت تناسلی قرار می‌گیرد. این موضوع باعث شکل گیری یک شیار و جدا شدن آلت تناسلی از قسمت مجرایی می‌شود. در دختران، محل باز شدن مجرای مثانه معمولاً بین کلیتوریس و لابیا است، اما ممکن است در ناحیه شکمی قرار بگیرد.
اصلاح اپیسپادیاس برای جلوگیری از مشکلات بیشتر برای پسران و دخترها انجام می‌شود. این درمان برای موارد زیر لازم است:
- کنترل ادرار
- حفظ عملکرد مناسب کلیه
- جلوگیری از مشکلات عملکرد جنسی در آینده
- بهبود ظاهر فیزیکی
- پیشگیری از عفونت
بنابراین اگر پسر یا دختر شما دارای علائم اپیسپادیاس هستند، از امکان جراحی موثر اطمینان حاصل کنید. متخصصین ما در کلینیک تخصصی اورولوژی دکتر اسلامی با تجربه و دانش کافی در زمینه علل ایجاد ایپسیادیاس و چگونگی درمان آن، بهترین روش درمان را به شما معرفی می‌کنند. جهت دریافت وقت مشاوره و یا رزرو نوبت درمان می‌توانید با ما تماس بگیرید.
علائم
علائم اپیسپادیاس شکل مجرای ادرار است که غیر طبیعی و بسیار کوتاه و پهن می‌شود. در زنان، علائم متفاوت است زیرا لابیا و کلیتوریس شکل غیر طبیعی پیدا می‌کنند و مجرای ادرار بین این دو باز می‌شود. در بعضی موارد نیز، مجرای ادرار می‌تواند در شکم باز شود. این مشکل وخیم‌تر می‌گردد زیرا فرد در کنترل ادرار مشکل دارد.
دلایل
علت اپیسپادیاس هنوز مشخص نیست. این ممکن است به دلیل رشد نامناسب استخوان‌های ناحیه شرمگاهی باشد. اپیسپادیاس یک بیماری مادرزادی نادر است که با اکستروفی مثانه مرتبط است. در این بیماری، مثانه به طور نامنظم داخل و خارج از بدن قرار دارد و به دیوار شکم متصل است. تقریباً تمام پسران مبتلا به اکستروفی مثانه همچنین اپیسپادیاس دارند. بیشتر دختران مبتلا به اکستروفی همچنین از اپیسپادیاس رنج می‌برند. اپیسپادیاس ممکن است در پسران و دخترانی که سالم و بدون اختلالات دیگر هستند نیز رخ دهد.
انواع
بسته به محل مجرا یا روزنه آلت، انواع اپسپادیاس در مردان عبارتند از:
اپیسپادیاس آلت
سر مجرا روی تنه آلت تناسلی قرار دارد.
اپیسپادیاس ناحیه شرمگاهی
در این نوع اپیسپادیاس، محل مجرا در نزدیکی استخوان شرمگاهی است. وقتی که استخوان‌های ناحیه شرمگاهی به درستی در جلوی شکم متصل نشوند، مثانه هیچ راه بسته‌ای نخواهد داشت. به جای هر گونه راه بسته، مثانه به صورت نعل اسبی شکل می‌گیرد که منجر به نشت ادرار می‌شود. استرس یا افزایش فشار شکمی می‌تواند منجر به نشت ادرار یا بی‌اختیاری استرسی ادرار شود.
اپیسپادیاس غده ای
در این نوع اپیسپادیاس، باز شدن مجرای ادرار در سر آلت تناسلی یافت می‌شود که باعث می‌شود طبیعی به نظر برسد. مردان مبتلا به این مورد می‌توانند ادرار را نگه دارند و می‌توانند مدیریت کنند. این نوع از تغییر شکل آلت در صورت لزوم به صورت دارویی و جراحی قابل درمان است .
تشخیص
بیماری اپیسپادیاس در 1 از 117 هزار نوزاد پسر و 1 در 484 هزار دختر تازه متولد شده رخ می‌دهد. این وضعیت معمولا در هنگام تولد و یا در مدت کوتاهی پس از آن، بر اساس یک معاینه فیزیکی تشخیص داده می‌شود. موارد بسیار خفیف ممکن است در هنگام تولد قابل توجه نباشند و تا مدت‌ها بعد، در صورتی که کودک (معمولا دختر) پس از آموزش توالت رفتن دچار نشت ادرار گردد، تشخیص داده نشوند.
بعضی از آزمایشات مورد نیاز عبارتند از:
- آزمایش ادرار برای بررسی عفونت و مشکلات کلیوی
- آزمایش خون
- اشعه ایکس پایین شکم و لگن
- سونوگرافی کلیه
درمان
گزینه جراحی برای پسران
اهداف اصلی درمان اپیسپادیاس برای پسران عبارتند از:
- اطمینان از اینکه آلت تناسلی کار می‌کند.
- خمیدگی‌های ثابت در آلت تناسلی (خمیدگی پشتی و رو به پایین)
- افزایش طول آلت تناسلی
- طبیعی به نظر رسیدن آلت تناسلی
اگر مثانه و گردن مثانه آسیب ببینند، برای اطمینان از اینکه کودک می‌تواند ادرار خود را کنترل کند لازم است جراحی ترمیم الت و پیشابراه انجام شود. جراحی ممکن است برای حفظ باروری نیز مورد نیاز باشد. دو نوع رایج جراحی ترمیم الت و پیشابراه وجود دارد. هر دو یک ظاهر طبیعی برای آلت تناسلی طبیعی ایجاد می‌کنند که به درستی کار می‌کند. جراحی اغلب در کودکی انجام می‌شود. نوع انتخاب بستگی به عوامل زیر دارد:
- نوع اپیسپادیاس
- تجربه جراح
- ترجیح جراح
گاهی اوقات، پسران با شرایط پیچیدگی اکستروفی اپیسپادیاس با یک آلت تناسلی رشد نیافته متولد می‌شوند.
تکنیک کنتول اصلاح شده
تکنیک کانتول اصلاح شده شامل “بازسازی” آلت تناسلی است. این روش برخی از قسمت‌های آلت تناسلی را جدا می‌کند تا مجرای ادرار را به وضعیت نرمال‌تر تبدیل کند.
تکنیک میشل
تکنیک میشل شامل جدا کردن کامل آلت تناسلی، سپس کنار هم گذاشتن دوباره آن است. این کار به این ترتیب انجام می‌شود که مجرای مثانه در کارآمدترین و نرمال ترین موقعیت قرار گیرد و خمیدگی پشتی (یا رو به پایین) اصلاح شود.
گزینه جراحی برای دختران
بیماری اپیسپادیاس در دختران بسیار نادر است و زمانی رخ می‌دهد که استخوان‌های ناحیه شرمگاهی به درجات مختلف جدا شده و وسط کلتوریس به هم متصل نشود، که منجر به ایجاد کلوتریس 2 قسمتی می‌شود. این وضعیت باعث تحت تأثیر قرار گرفتن گردن مثانه نیز می‌شود. دختران مبتلا به اپیسپادیاس ممکن است در مواقعی که استرس و فشار زیادی وجود داشته باشد، مانند سرفه یا تلاش شدید، ادرار نشت داشته باشند. در بیشتر موارد، درمان جراحی اپیسپادیاس می‌تواند این مشکل را حل کند، اما بازسازی در دختران پیچیده‌تر از پسران است. ممکن است مجرای ادرار و واژن در نزدیکی جلوی بدن و کوتاه باشند و کولیتوریس نیز ممکن است به دو قسمت تقسیم شود. ساختارهای داخلی زنان، مانند رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها، معمولاً طبیعی هستند. اگر این وضعیت در هنگام تولد تشخیص داده شود، می‌تواند از طریق جراحی بهبود یابد و مشکلاتی مانند عدم کنترل ادرار (بی اختیاری) را برطرف کند. اگر دهانه واژن در دختران بزرگتر یا زنان جوان‌تر وجود داشته باشد، بازسازی می‌تواند بعد از بلوغ انجام شود.
مراقبت‌های بعدی
بعد از جراحی اپیسپادیاس، احتمالا بیمار باید 4 تا 6 هفته در بیمارستان بماند. در طول سه تا چهار هفته اول، از کاتتر (سوند) استفاده خواهند کرد. این وسیله برای تخلیه ادرار استفاده می‌شود. بیمار به مراقبت از زخم، کنترل درد و آنتی بیوتیک نیاز خواهد داشت. نمونه‌های ادرار باید در مراجعات بعدی مورد بررسی قرار گیرند. این کار راه آسانی برای تشخیص هر گونه عفونت ناشی از جراحی است.
عوارض جانبی
عوارض جانبی زودرس شامل خونریزی، عفونت، باز شدن زخم، نکروز فلپ، و ادم می‌باشد. فیستول روی مجرا با نشت ادراری از مجرای ادرار و روزنه ادرار در حدود 10 تا 19 درصد از کلیه جراحی‌های اپیسپادیاس اتفاق می‌افتد.
