عوامل ایجاد فتق در کودکان چیست (ژنتیک، چاقی، افزایش وزن و …)

فتق نوعی عارضه بوده که در آن قسمتی از بدن باد کرده و برآمده می شود که احتمال بروز این مشکل در کودکان وجود دارد. پس بهتر است که بدانید دلیل آن چیست.

در فتق، اندام ها از داخل هر عضله یا بافتی شروع به بیرون آمدن و یا به اصطلاح برآمده شدن می کنند، که این امر قسمت های ضعیف بدن شما را تحت تأثیر قرار می دهد. مشکلات فتق اغلب در قسمت شکم دیده می شود. اگرچه فتق در بسیاری از موارد خطرناک نیست اما در برخی موارد خطرات زیادی به همراه دارد. فردی که از فتق رنج می برد ممکن است در طول تجربه این عارضه، درد شدیدی را تجربه کند که تحمل آن برایش دشوار است. این عارضه لزوماً بیماری منحصر زن یا مرد نبوده، بلکه در هر دو جنسیت دیده می شود. اما موارد بیشتری از فتق در مردان دیده شده است. بسیاری از افراد این سوال را داشته که خطر فتق در کودکان چگونه است؟ بنابراین اکثرا پاسخی برای این پرسش ندارند. اما دیگر لازم نیست جای دیگری برای پاسخ خود جست و جو کنید زیرا در این مقاله به شما خواهیم گفت که احتمال بروز فتق در کودکان چقدر بوده و در صورت بروز نشانه های آن، دلایل و روش های پیشگیری این عارضه در کودکان چه خواهد بود؟

عوامل ایجاد فتق در کودکان چیست؟

---

دلایل شکل گیری فتق در کودکان می تواند زیاد باشد اما معمولاً به دلیل ادغام ضعف عضلانی و کشیدگی می باشد. بخاطر همین دلیل بوده که این عارضه بارها به صورت برآمدگی و تورم عضو به سراغ فرد می آید. دلایل دیگر این موارد عبارتند از:

• افزایش وزن یا اضافه وزن کودک
• یبوست طولانی مدت
• کودکانی که سعی می کنند اغلب اجسام سنگین را بردارند
• عوارض جانبی مصرف هر گونه دارو
• عوامل ژنتیکی

انواع فتق 

---

انواع فتق در کودکان عبارتند از:

فتق مغبنی (وابسته به کشاله ی ران) 

اکثر فتق در کودکان – حدود 80 درصد موارد فتق مغبنی است، به این معنی که این فتق در قسمت تحتانی شکم، نزدیک کشاله ران قرار دارد. در پسران، قسمت بیرون زده روده ممکن است وارد کیسه بیضه شود، که به طبع می تواند باعث تورم و درد گردد. در دختران، تورم معمولاً در لابیا (واژن) یا کشاله ران است. شایع ترین نواحی برای بروز فتق در ناحیه شکم، کشاله ران و دکمه شکم است.

فتق مغبنی دو نوع دارد:

• فتق مغبنی مستقیم. این حالت زمانی رخ می دهد که یک نقطه ضعیف در عضلات پایین شکم ایجاد شده و بافت ها قادر به عبور از نقطه ضعف هستند.
• فتق مغبنی غیر مستقیم. این اتفاق زمانی رخ می دهد که کانال اینگوینال (فضایی در کشاله ران – یک کانال کوچک در دیواره پایین شکم) قبل از تولد نتواند بسته شود. این فتق در کودکانی که به صورت زودرس به دنیا آمده اند بیشتر دیده می شود.

فتق نافی 

این فتق در نوزادان تازه متولد شده و نوزادان زیر 6 ماه شایع است. این مورد زمانی اتفاق می افتد که دهانه شکم، جایی که بند ناف از دیواره شکم خارج می شود، بسته نشود. در این حالت ممکن است دکمه شکم کودک شما بزرگ و متورم به نظر برسد. فتق های نافی معمولاً تا یک سالگی کودک شما بهبود می یابند.

فتق اپی گاستریک (ناحیه فوقانی شکم – سردلی یا بالا شکمی) 

در این نوع فتق که بیشتر در پسران اتفاق می افتد، درون ناحیه عضلات شکم، بین قفسه سینه و دکمه شکم فتق وجود داشته و باعث ایجاد توده و برآمدگی در آن ناحیه می شود. برای رفع این نوع فتق به جراحی نیاز خواهد بود.

فتق هیاتال 

این نوع فتق زمانی اتفاق می افتد که قسمت بالای معده از شکاف ضعیفی در دیافراگم که محل تلاقی مری با معده است، برآمده شود. در حالی که این نوع فتق شایع هست، اما اغلب کوچک بوده و مشکلی ایجاد نمی کند. با این حال، کودک شما ممکن است سوزش معده، درد قفسه سینه و سوهاضمه داشته باشد. اصلاح رژیم غذایی و یا مصرف دارو می توانند موجب تسکین درد شود، اگرچه گاهی اوقات این فتق ها به جراحی نیاز دارند.

فتق برشی 

فتق برشی پس از جراحی شکم اتفاق می افتد. روده ها ممکن است از ناحیه شکم در اطراف یک برش جراحی بیرون زده باشند. کودک شما برای رفع این فتق نیاز به جراحی دیگری خواهد داشت.

فتق ورزشی 

نوجوانان می توانند به فتق های ورزشی مبتلا شوند، که از آسیب دیدگی در ناحیه کشاله ای ناشی از پیچ خوردن و چرخیدن مکرر ایجاد می شود. این نوع فتق عمدتا در جوانانی که هاکی روی یخ، فوتبال و تنیس بازی می کنند رخ می دهد. تشخیص این نوع فتق دشوار است زیرا ممکن است علائم کلاسیک و معمول فتق را از خود نشان ندهد. با این حال، علامت اصلی، درد کشاله ران بوده که ممکن است به کیسه بیضه هم برسد. این درد می تواند ماه ها ادامه داشته باشد، اما برجستگی و برآمدگی های بافتی هرگز در این نوع فتق ظاهر نمی شود.

علائم و نشانه‌های فتق چیست؟ 

---

ممکن است برآمدگی یا توده ای در کشاله ران، پایین شکم، لابیا (لکه های پوستی بیرونی اندام تناسلی دختران) یا بیضه مشاهده کنید. فتق معمولاً درد ایجاد نمی کند. علائم و نشانه ها ممکن است هنگام صاف خوابیدن یا آرام شدن کودک از بین بروند. اما وقتی کودک گریه می کند، سرفه می کند، از جای خود می ایستد یا فشار آورده تا بتواند مدفوع کند، ممکن است علائم بدتر شوند.

چگونه فتق تشخیص داده می شود؟ 

---

پزشک کودک شما، شکم و کشاله ران وی را از نظر برجستگی و برآمدگی بررسی می کند. پزشک متخصص ممکن است سعی کند فتق کودک را به صورت دستی کاهش دهد. کاهش دستی بدین معناست که پزشک کودک شما از دستان خود برای آوردن فشاری محکم و ثابت به فتق استفاده می کند. وی این فشار را تا ناپدید شدن فتق در داخل دیواره شکم ادامه خواهد داد. با این حال ممکن است به هر یک از موارد زیر احتیاج پیدا شود:

• ممکن است آزمایش خون یا ادرار برای بررسی عملکرد کلیه کودک یا یافتن علائم عفونت تجویز شود.
• عکسبرداری با اشعه ایکس، سونوگرافی، سی تی اسکن یا MRI ممکن است بتواند بافت یا عضوی را که فتق در آن قرار دارد نشان دهد. همچنین ممکن است وجود کمبود جریان خون در اندام، انسداد روده یا سوراخ شدن روده را نیز نشان دهد. احتمال دارد به کودک شما مایعات کنتراست داده شده تا به بهتر ظاهر شدن اندام ها در تصاویر کمک کند. اگر کودک شما تابحال به مایعات کنتراست واکنش آلرژیک نشان داده است، حتما به پزشک اطلاع دهید. اجازه ندهید فرزندتان با هر چیز فلزی وارد اتاق MRI شود. فلز می تواند باعث آسیب جدی شود. اگر فرزند شما فلز در بدن یا همراه خود دارد به پزشک بگویید.

فتق مغبنی چگونه درمان می شود؟ 

---

برای جلوگیری از عوارضی مانند حالت خفقان یا اختناق (قطع جریان خون یک عضو در اثر فشار مثلا فتقی که اختقان پیدا کرده است)، که در آن بخشی از روده در فتق گرفتار می شود و خون رسانی به آن قسمت از روده را قطع می کند، باید فتق درمان شود که اغلب اوقات با جراحی است. نوزادان 6 ماهه و کوچک تر مبتلا به فتق مغبنی در مقایسه با کودکان بزرگتر و بزرگسالان خطر اختناق بسیار بیشتری دارند. علائمی که ممکن است فتق در آن اختناق شده باشد عبارتند از:

• تهوع و استفراغ
• نفخ شکم
• یک برآمدگی که بر اثر لمس کردن، بزرگ و قرمز و حساس می شود

اکثر کودکان بزرگ تر و نوجوانان مبتلا به فتق، در واقع از همان زمان تولد، ضعف عضلات یا سایر بافت های شکم را دارند.

خبر خوب این است که فتق عارضه ای شایع بوده و به راحتی درمان می شود و هیچ عوارض جانبی طولانی مدت بر سلامتی فرد نخواهد داشت.

چگونه می توانم فتق فرزندم را درمان کنم؟ 

---

درمان خانگی برای فتق کودکان در خانه:

• طبق دستورالعمل های تجویز شده، به کودک خود مایعات و غذاهای سرشار از فیبر بدهید. مایعات و فیبرها ممکن است از یبوست یا فشار در هنگام دفع جلوگیری کنند. این امر ممکن است از بزرگ تر شدن فتق جلوگیری کند. از پزشک متخصص کودک خود بپرسید که روزانه چه مقدار مایعات باید به فرزندتان بدهید و کدام مایعات برای او بهتر است. غذاهای حاوی فیبر شامل میوه ها، سبزیجات، لوبیا، عدس و غلات کامل است.
• چیزی را روی فتق فرزند خود قرار ندهید. سکه یا جسمی سنگین تر را روی فتق قرار ندهید. این ممکن است به کودک شما آسیب برساند.
• طبق دستورالعمل های تجویز شده از سمت پزشک، به کودک خود NSAID (داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی) بدهید. NSAIDها مانند ایبوپروفن به کاهش درد و تب کمک می کنند. این داروها با تجویز پزشک یا بدون آن نیز در دسترس هستند. NSAIDها می توانند باعث خونریزی معده یا مشکلات کلیوی در افراد خاص شوند. اگر کودک شما داروی رقیق کننده خون مصرف می کند، حتما از پزشک متخصص سوال کنید که آیا NSAIDها برای او بی‌خطر هستند یا خیر؟ همیشه برچسب دارو را بخوانید و دستورالعمل ها را دنبال کنید. این داروها را بدون راهنمایی پزشک کودک خود به کودکان زیر 6 ماه ندهید.

چه زمانی باید به دنبال مراقبت های فوری باشم؟ 

---

در موارد زیر باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• فتق کودک شما بزرگتر، سفت و یا آبی یا بنفش رنگ شود.
• به نظر می رسد شکم کودک شما بزرگتر، گردتر یا برآمده تر از حالت طبیعی است.
• کودک شما دیگر مدفوع نکرده و گاز معده خود را خارج نمی کند – اصطلاحا کارکرد مزاج کودک شما مختل می شود.
• در مدفوع کودک شما خون وجود دارد.
• کودک شما بیش از حد طبیعی گریه می کند و یا به نظر می رسد که احساس درد می کند.