واکسن گارداسیل : نحوه تزریق مزایا و عوارض واکسن gardasil

تاریخ 23 آبان 1402

واکسن گارداسیل برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌هایی تزریق می‌شود که سویه‌های 6، 11، 16 و 18 ویروس پاپلیوم انسانی (HPV) عامل ابتلا به آنها هستند. این بیماری‌ها شامل ضایعه‌های پیش‌سرطانی ناحیه تناسلی (دهانه رحم، فرج و واژن)، ضایعه‌های پیش‌سرطانی مقعد، زگیل تناسلی در مردان و زنان و سرطان مقعد و دهانه رحم می‌شود. سویه‌های 16 و 18 ویروس پاپیلوم انسانی عامل ابتلا به تقریباً 70 درصد موارد سرطان دهانه رحم، 75 ـ 80 درصد موارد سرطان مقعد، 70 درصد ضایعه‌های پیش‌سرطانی فرج و واژن مرتبط با ویروس HPV، 75 درصد ضایعه‌های پیش‌سرطان مقعد مرتبط با ویروس HPV هستند. سویه‌های 6 و 11 ویروس نیز مسئول تقریباً 90 درصد موارد زگیل‌های تناسلی هستند.

گارداسیل با هدف پیشگیری از بیماری‌های فوق به کار برده می‌شود و برای درمان بیماری‌های مرتبط با ویروس پاپیلوم انسانی کاربرد ندارد. گارداسیل هیچ اثری بر افرادی ندارد که قبلاً به عفونت مزمن یا بیماری‌های مرتبط با سویه‌های مختلف HPV موجود در واکسن آلوده شده‌اند. بااین حال واکسن گارداسیل از افرادی که به یک یا چند عدد از سویه‌های HPV واکسن آلوده‌ شده‌اند، در برابر بیماری‌های مربوط به دیگر گونه‌های ویروس HPV موجود در واکسن محافظت می‌کند. واکسن گارداسیل نمی‌تواند عامل ابتلا به بیماری‌هایی شود که قرار است از آنها پیشگیری کند.

یزان شیوع عفونت ویروس پاپیلوم انسانی

---

ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) به عنوان شایع‌ترین عفونت مقاربتی شناخته می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که حدود 79 میلیون نفر به این ویروس آلوده هستند و هر سال تقریباً 14 میلیون نفر در بازه سنی 15 ـ 59 سال به این عفونت مبتلا می‌شوند. عفونت ویروس پاپیلوم انسانی معمولاً چند ماه تا چند سال پس از شروع فعالیت جنسی بروز می‌یابد، به همین دلیل پزشکان تأکید دارند که از تزریق واکسن گارداسیل استفاده شود.

فرم‌های مختلف گارداسیل

---

در هر دوز 0.5 میلی‌لیتری از آمپول درون عضلانی گارداسیل تقریباً 20 میکروگرم از پروتئین HPV 6 L1، 40 میکروگرم پروتئین HPV 11 L1، 40 میکروگرم پروتئین HPV 16 L1 و 20 میکروگرم پروتئین HPV 18 L1 وجود دارد. همچنین واکسن گارداسیل حاوی مواد غیردارویی مانند آلومینیوم (به صورت آلومینیوم هیدروکسی فسفات سولفات آمورف)، ال ـ هیستیدین، پلی سوربات 80، سدیم بورات، کلرید سدیم و آب برای تزریق است. واکسن گارداسیل بدون مواد نگهدارنده و آنتی بیوتیک است.

نحوه استفاده از واکسن گارداسیل

---

واکسن گارداسیل به مقدار 0.5 میلی‌لیتر سه بار در عضله ران یا بالای بازو تزریق می‌شود. نوبت دوم دو ماه بعد از نوبت اول و نوبت سوم شش ماه بعد از نوبت اول تزریق می‌شود که توسط پزشک در کلینیک یا مطب انجام می‌شود.

بهترین زمان برای تزریق واکسن گارداسیل قبل از شروع فعالیت جنسی است، زیرا خطر عفونت در این زمان کمتر است. همچنین اثر واکسن گارداسیل بر روی نوجوانان بیشتر است، زیرا سیستم ایمنی بدن آن‌ها بهترین واکنش را به این واکسن نشان می‌دهد.

در صورتی که نوبت تزریق واکسن گارداسیل را فراموش کردید، پزشک زمان تزریق فراموش شده را تعیین می‌کند. حتماً باید در زمان تعیین شده برای تزریق واکسن به گارداسیل به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که زمان تزریق را فراموش کردید یا نتوانستید در زمان تعیین شده به پزشک مراجعه کنید، از پزشک بپرسید که چه کاری باید انجام دهید. در ضمن، اگر در نوبت اول گارداسیل تزریق شود، در دو نوبت بعدی هم باید گارداسیل دریافت کنید و نمی‌توانید از واکسن‌های دیگر ویروس پاپیلوم انسانی استفاده کنید.

هر سوالی که درباره مصرف گارداسیل دارید، از پزشک معالجتان یا دکتر داروساز بپرسید.

نکات مهمی که قبل از تزریق واکسن گارداسیل باید بدانید 

---

تزریق گارداسیل در شرایط زیر توصیه نمی‌شود:

• اگر خود یا فرزندتان به مواد فعال یا مواد تشکیل دهنده موجود در گارداسیل حساسیت دارید.
• اگر خود یا فرزندتان بعد از یک نوبت تزریق گارداسیل دچار حساسیت شدید.
• اگر خود یا فرزندتان به بیماری‌ای همراه با تب بالا مبتلا هستید. البته تب خفیف یا عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، مانند سرماخوردگی، به تنهایی نمی‌تواند دلیلی برای به تاخیر انداختن تزریق واکسن باشد.

هشدارها و احتیاط‌ها

اگر شرایط زیر درباره شما صدق می‌کند، حتماً قبل از واکسیناسیون با پزشک یا دکتر داروساز مشورت کنید:

• چنانچه به اختلال خونریزی دهنده‌ای مانند هموفیلی مبتلا هستید ـ منظور از اختلال خونریزی دهنده بیماری‌ای است که باعث خونریزی بیشتر از حد عادی می‌شود.
• اگر سیستم ایمنی بدنتان، به دلیل ابتلا به بیماری‌هایی مانند نقص ژنتیکی، عفونت HIV یا مصرف داروهای تاثیرگذار بر سیستم ایمنی ضعیف است.

برخی افراد، به ویژه نوجوانان بعد از تزریق واکسن گارداسیل غش می‌کنند و ممکن است هنگام غش کردن زمین بخورند. بنابراین اگر در تزریق‌های قبلی سابقه غش کردن دارید، حتماً موضوع را به پزشک اطلاع بدهید.

گارداسیل نیز مانند هر واکسن دیگری به صورت صددرصد از افراد در برابر ابتلا به بیماری‌ها محافظت نمی‌کند. همچنین گارداسیل از ابتلا به عفونت‌های ناشی از تمام گونه‌های ویروس پاپیلوم انسانی پیشگیری نمی‌کند. بنابراین افرادی که واکسن گارداسیل را تزریق می‌کنند، باید همچنان احتیاط‌های لازم را برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های مقاربتی ادامه بدهند.

ضمناً گارداسیل مانع از ابتلا به بیماری‌های دیگری نمی‌شود که عامل آنها ویروس پاپیلوم انسانی نیست.

واکسیناسیون جایگزینی برای غربالگری دهانه رحم نیست. بنابراین تست‌های پاپ اسمیر و غربالگری دهانه رحم را طبق توصیه پزشک معالجتان انجام بدهید و اقدامات محافظتی و پیشگیرانه را فراموش نکنید.

مطالعات بلندمدتی با هدف تعیین دوره محافظتی واکسن گارداسیل انجام شده است. مناسب بودن تزریق دوز یادآور واکسن گارداسیل هنوز تایید نشده است.

دریافت واکسن‌ها یا داروهای دیگر در کنار گارداسیل 

گارداسیل را می‌توان همراه با واکسن هپاتیت بی یا دوز یادآور حاوی واکسن دیفتری (d) و کزاز (T) در ترکیب با سیاه سرفه (غیرسلولی) (ap) و یا فلج اطفال (غیرفعال) (IPV) (واکسن‌های dTap، dT-IPV و dTap-IPV) بر روی نقطه دیگری از بدن مانند پا یا بازوی دیگر در یک جلسه تزریق کرد. مصرف هم‌زمان واکسن گارداسیل و داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی باعث کاهش اثر واکسن گارداسیل می‌شود.

مصرف قرص‌های ضدبارداری در آزمایش‌های بالینی باعث کاهش اثر واکسن گارداسیل نشد.

اگر خود یا فرزندتان داروهای دیگری، از جمله داروهای غیرتجویزی را مصرف می‌کنید یا به تازگی مصرف کرده‌اید، حتماً موضوع را به پزشک معالجتان یا دکتر داروساز اطلاع بدهید.

بارداری، شیردهی و باروری 

اگر در دوران بارداری یا شیردهی هستید، فکر می‌کنید که باردار هستید یا برنامه دارید که باردار شوید، قبل از تزریق واکسن گارداسیل با پزشک مشورت کنید. تزریق گارداسیل به خانم‌هایی که به فرزندشان شیر می‌دهند یا قصد این کار را دارند، اشکالی ندارد.

رانندگی و کار با دستگاه‌ها

تاکنون هیچ مطالعه‌ای در زمینه اثر گارداسیل بر توانایی رانندگی و کار با دستگاه‌ها انجام نشده است.

چرا تزریق واکسن گارداسیل به طور معمول به تمام بزرگسالان 27 ـ 45 سال توصیه نمی‌شود؟ 

---

چون عفونت ویروس پاپیلوم انسانی معمولاً مدت کوتاهی بعد از اولین فعالیت جنسی بروز می‌یابد، اثر واکسن گارداسیل در گروه‌های سنی بزرگتر به دلیل سابقه ابتلا به عفونت کاهش می‌یابد. به علاوه تماس با ویروس پاپیلوم انسانی به طور کلی به موازات افزایش سن کاهش می‌یابد. شواهد موجود نشان می‌دهد که هرچند تزریق واکسن گارداسیل برای بزرگسالان 27 ـ 45 سال ایمن است، اثر واکسن برای این گروه سنی حداقل خواهد بود. البته برخی بزرگسالانی که واکسن گارداسیل تزریق نکرده‌اند یا دوره تزریق واکسن را کامل نکرده‌اند، ممکن است در معرض ابتلا به عفونت جدید HPV باشند و به همین دلیل تزریق واکسن گارداسیل می‌تواند برای این گروه سنی سودمند باشد.

عوارض جانبی احتمالی واکسن گارداسیل

---

تزریق گارداسیل نیز مانند هر واکسن و داروی دیگری می‌تواند با عوارض جانبی همراه باشد، البته تمام افرادی که گارداسیل تزریق می‌کنند، با این عوارض روبه‌رو نمی‌شوند. عوارض جانبی زیر پس از تزریق گارداسیل گزارش شده است:

• عوارض بسیار شایع: از هر ده بیمار بیش از یک نفر در محل تزریق دچار عوارضی مانند درد، ورم و سرخ شدن پوست می‌شود. سردرد نیز پس از تزریق گارداسیل شایع است.
• عوارض شایع: از هر صد بیمار بیش از یک نفر با عوارضی مانند کبودی، خارش و درد دست و پا در محل تزریق روبه‌رو می‌شود. تب و حالت تهوع نیز بعد از تزریق گارداسیل گزارش شده است.
• عوارض نادر: کمتر از یک بیمار در هر هزار بیمار دچار کهیر (اورتیکاریا) می‌شود.
• عوارض بسیار نادر: کمتر از یک بیمار در هر ده هزار بیمار دچار مشکلات تنفسی (برونکواسپاسم) می‌شود.
• چنانچه گارداسیل همراه با دوز یادآور واکسن فلج اطفال (غیرفعال)، واکسن دیفتری، کزاز و سیاه سرفه (غیرسلولی، ترکیبی) در یک جلسه تزریق شود، ورم محل تزریق و سردرد بیشتر می‌شود.
• غش کردن که گاهی اوقات با لرز یا سفت شدن بدن همراه است، نیز گزارش شده است. هرچند غش کردن جزء عوارض شایع تزریق گارداسیل نیست، بااین حال بیماران به مدت 15 دقیقه بعد از دریافت واکسن تحت نظر گرفته می‌شوند.

در صورت بروز هر گونه عوارض جانبی با پزشک یا دکتر داروساز تماس بگیرید. به علاوه با گزارش دادن عوارض جانبی کمک می‌کنید تا اطلاعات بیشتری درباره ایمنی واکسن گارداسیل جمع‌آوری شود.

ماندگاری اثر واکسن گارداسیل

---

پژوهش‌هایی که تاکنون انجام شده است، نشان می‌دهد که اثر محافظتی گارداسیل حداقل 8 سال دوام دارد؛ این اثر در صورت تزریق سرواریکس بیش از 9 سال خواهد بود.

نگهداری گارداسیل 

---

واکسن گارداسیل باید از دسترس کودکان دور نگهداری شود. از مصرف واکسن‌های منقضی شده خودداری کنید، تاریخ انقضای واکسن بر روی برچسب و جعبه واکسن (پس از حروف اختصاری EXP ) درج شده است. دمای مناسب برای نگهداری واکسن گارداسیل باید بین 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد باشد و اجازه ندهید واکسن یخ بزند.

واکسن را از جعبه آن خارج نکنید تا نور به آن آسیب نزند. هیچ دارویی را در فاضلاب یا سطل آشغال معمولی نیندازید. از دکتر داروساز بپرسید که چگونه داروی باقی‌مانده را دور بریزید. با رعایت این نکات می‌توانید به حفاظت از محیط زیست کمک کنید.