فهرست موضوعات
تاریخ 16 نوامبر 2023
سیستوسکوپی یک روش تشخیصی و درمانی است که از یک لوله خاص به نام سیستوسکوپ استفاده می‌کند تا به پزشک امکان مشاهده داخل مثانه را بدهد. این روش به دلایل مختلفی ممکن است برای بیماران توصیه شود. در ادامه، اطلاعاتی جهت ارائه راهنمایی کلی در این زمینه ارائه می‌شود. لازم به ذکر است که مراحل آماده‌سازی و انجام این روش ممکن است در مراکز درمانی مختلف متفاوت باشد، بنابراین همیشه باید به دستورالعمل پزشک خود عمل کنید.
ممکن است پزشک به منظور بررسی مشکلات ادراری شما مانند تکرر ادرار و یا وجود درد و سوزش هنگام دفع ادرار، آزمایش سیستوسکوپی را تجویز نماید. همچنین ممکن است به دلایل زیر نیز، پزشک درخواست سیستوسکوپی دهد:
- بررسی علت وجود خون در ادرار
- عفونت‌های مکرر ادراری (UTIs)
- مثانه بیش‌فعال
- درد لگن
سیستوسکوپی می‌تواند شرایط مختلفی را برای ما مشخص سازد از جمله: تومورهای مثانه، سنگ مثانه و یا سرطان مثانه. همچنین ممکن است پزشک به منظور تشخیص موارد زیر از این روش استفاده نماید:
- انسداد مجرای ادراری
- بزرگ شدن غده پروستات
- تومورهای غیر سرطانی
- اختلالات حالب
همچنین سیستوسکوپی، برای درمان بیماری‌های زمینه‌ای مثانه نیز استفاده می‌شود. پزشک می‌تواند ابزارهای کوچک جراحی را از طریق لوله سیستوسکوپی وارد مثانه کرده و مواردی مانند تومورهای سرطانی و یا سنگ مثانه را تخلیه نماید و یا از بافت مثانه نمونه‌برداری انجام دهد. سایر کاربردهای آن عبارت‌اند از:
- گرفتن نمونه برای ارزیابی تومورهای مثانه یا عفونت‌های مثانه
- قرار دادن یک لوله کوچک برای کمک به جریان ادرار
- تزریق ماده رنگی در مشکلات کلیوی که به کمک آن می‌توان اختلالات موجود را به کمک اشعه ایکس شناسایی نمود.
برای رزرو نوبت می‌توانید با شماره 02188343444 تماس حاصل نمایید.
سیستوسکوپی چیست؟
سیستوسکوپ یک لوله نازک است که در انتهای آن یک دوربین و یک منبع نوری تعبیه شده است. در طول عمل سیستوسکوپی، این لوله از طریق پیشابراه وارد مثانه می‌شود، به نحوی‌که پزشک بتواند داخل مثانه را مشاهده و ارزیابی نماید. مجرای پیشاب، لوله‌ای است که ادرار را از مثانه به بیرون هدایت می‌کند. تصاویر بزرگ‌نمایی شده دوربین بر روی یک صفحه‌نمایش نشان داده می‌شود، بنابراین پزشک به راحتی می‌تواند آن‌ها را مشاهده نماید.
آماده شدن برای درمان
اگر شما به عفونت‌های ادراری مبتلا شده باشید و یا سیستم ایمنی بدنتان ضعیف باشد، ممکن است پزشک قبل و بعد از آزمایش، آنتی‌بیوتیک تجویز نماید. همچنین ممکن است قبل از درمان نیاز به دادن نمونه ادرار باشد. اگر پزشک قصد داشته باشد شما را تحت بیهوشی عمومی قرار دهد، بعد از درمان دچار ضعف و بی‌حالی خواهید شد، بنابراین باید برنامه‌ریزی کنید تا شخصی شما را به منزل ببرد، همچنین باید برای استراحت پس از عمل در منزل برنامه‌ریزی نمایید. در خصوص داروهای مصرفی خود از پزشک سؤال بپرسید، برخی از داروهای خاص ممکن است خونریزی حین آزمایش را افزایش دهند.
بیهوشی یا بی‌حسی در طول سیستوسکوپی
سیستوسکوپی ممکن است در بیمارستان یا مطب پزشک انجام شود و برای انجام این فرایند، شما به بی‌حسی و یا بیهوشی عمومی نیاز دارید. بنابراین، قبل از عمل، با پزشک خود در مورد جزئیات و فرایند درمان به گفت‌وگو بپردازید. بیماران سرپایی به‌طور کلی تحت بی‌حسی موضعی قرار می‌گیرند و می‌توانند در روز عمل نوشیدن و مصرف مواد غذایی معمول خود را داشته باشند و پس از درمان به خانه بازگردند.
در صورت استفاده از بیهوشی عمومی، ممکن است نیاز باشد چند ساعت قبل از عمل از خوردن و آشامیدن اجتناب کنید. در این نوع بیهوشی، شما در طول عمل سیستوسکوپی هوشیار نخواهید بود و به خواب خواهید رفت. از طریق تزریق دارو در پشت شما، بی‌حسی موضعی ایجاد می‌شود که باعث بی‌حس شدن قسمت پایینی بدن می‌شود. ممکن است هنگام تزریق مقداری احساس سوزش داشته باشید. در پایان فرایند سیستوسکوپی، ممکن است در صورت استفاده از بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی، چند ساعت بعد از عمل باید در بیمارستان بستری شوید.
طریقه انجام درمان
درست قبل از سیستوسکوپی، شما به توالت خواهید رفت تا مثانه را خالی کنید. یک لباس مخصوص خواهید پوشید و بر روی میز مخصوصی به پشت دراز خواهید کشید. ممکن است پای شما در یک رکاب مخصوص جای داده شود. به منظور جلوگیری از عفونت مثانه ممکن است پرستار به شما آنتی‌بیوتیک بدهد. در این مرحله، به شما داروی بی‌حسی یا بیهوشی داده می‌شود.
اگر شما تحت بیهوشی عمومی قرار بگیرید، این تمام چیزی است که از درمان به یاد خواهید داشت تا هنگامی که بیدار شوید. اگر قرار باشد تحت بی‌حسی موضعی قرار بگیرید، ممکن است به شما یک آرامبخش داده شود تا در طول فرایند احساس راحتی داشته باشید. مجرای پیشاب توسط یک اسپری یا ژل مخصوص بی‌حس می‌گردد. شما هنوز هم مقداری حس خواهید داشت، اما ژل باعث می‌شود تا فرایند، درد کمتری داشته باشد. پزشک لوله اسکوپ را به ژل آغشته کرده و آن را با دقت وارد مجرای ادراری می‌کند. ممکن است کمی حس سوزش به شما دست بدهد و یا ممکن است حس ادرار کردن داشته باشید. اگر سیستوسکوپی به منظور تشخیص استفاده می‌شود، پزشک از یک لوله انعطاف‌پذیر استفاده خواهد نمود. بیوپسی (نمونه‌برداری) و یا سایر روش‌های جراحی مثانه نیاز به یک لوله محکم‌تر و کمی ضخیم‌تر دارد. لوله بزرگ‌تر این امکان را برای پزشک فراهم می‌کند تا ابزارهای جراحی را از آن عبور دهد. پزشک به‌واسطه دوربین داخل مثانه را مشاهده و ارزیابی خواهد کرد. محلولی استریل داخل مثانه وارد می‌شود تا آن را شست‌وشو دهد. این کار باعث می‌شود پزشک بهتر بتواند داخل مثانه را مشاهده نماید. تزریق این مایع ممکن است به شما حس تخلیه ادرار بدهد. با بی‌حسی موضعی، سیستوسکوپی شما ممکن است کمتر از پنج دقیقه طول بکشد. اگر شما داروی ارامبخش و یا بیهوشی عمومی دریافت کرده باشید ممکن است کل فرایند 15 الی 30 دقیقه طول بکشد.
دوره بهبودی
تفسیر نتایج
ممکن است بلافاصله پزشک نتیجه سیستوسکوپی را به شما ارائه دهد و یا ممکن است چند روز طول بکشد. اگر نمونه‌برداری انجام داده باشید، باید منتظر جواب آزمایشگاه بمانید. مثانه باید ظاهری صاف داشته باشد، اندازه آن طبیعی باشد و شکل و موقعیت آن نیز طبیعی باشد. نباید هیچ‌گونه انسدادی در آن وجود داشته باشد. اگر هر گونه بافت غیرطبیعی در آن مشاهده گردد، می‌توان به کمک سیستوسکوپ از آن نمونه‌برداری انجام داد.
خطرات
احساس سوزش در هنگام ادرار برای چند روز پس از عمل طبیعی است. ممکن است نسبت به حالت طبیعی، احساس دفع ادرار بیشتری داشته باشید. سعی نکنید آن را نگه دارید، چرا که ممکن است تجمع خون در مثانه باعث لخته شدن خون گردیده و در مثانه انسداد ایجاد کند. وجود خون در ادرار نیز ممکن است، رخ بدهد، به خصوص اگر شما نمونه‌برداری انجام داده باشید. برای کمک به کاهش خونریزی و سوزش، نوشیدن مقدار زیادی آب کمک‌کننده است.
بعضی افراد عوارض جدی‌تری را تجربه می‌کنند، از جمله:
- تورم مجرای ادراری (اورتریت): این شایع‌ترین عارضه است که دفع ادرار را دشوار می‌سازد. اگر ظرف 8 ساعت پس از انجام سیستوسکوپی نتوانستید ادرار خود را تخلیه نمایید، با پزشک خود تماس بگیرید.
- عفونت: در موارد نادر، ممکن است میکروب وارد دستگاه ادراری شده و باعث ایجاد عفونت شود. تب، بوی عجیب ادرار، تهوع و درد کمر از علائم عفونت است. ممکن است نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک داشته باشید.
- خونریزی: برخی افراد ممکن است دچار خونریزی شدیدتری شوند.
در صورت بروز علائم زیر با پزشک خود تماس بگیرید.
- تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد
- وجود خون روشن یا لخته خون در ادرار
- عدم توانایی تخلیه ادرار (باوجودآنکه احساس دفع دارید)
- درد مداوم شکم
