تاریخ 16 نوامبر 2023
بدن انسان از طریق فرآیندهای مختلفی از جمله ادرار کردن، سموم و مواد زائد را دفع می‌کند. در شرایط سلامتی، بدن باید میزان مشخصی از ادرار را در روز بر اساس مقدار مصرف آب و نوشیدنی‌ها دفع کند. اما کاهش یا افزایش حجم ادرار ممکن است به دلیل بروز یک وضعیت پزشکی اتفاق بیفتد. الیگوریا یا کاهش جریان ادرار، یک وضعیت پزشکی است که باعث می‌شود بدن کمتر از ۴۰۰ میلی لیتر ادرار در روز تولید کند. این وضعیت نباید با بیماری‌هایی که ادرار نمی‌توانند یا دچار انسداد جریان ادراری هستند، اشتباه گرفته شود. در این حالت، تولید ادرار کمتر از ۵۰ میلی لیتر در روز است.
کم فشاری ادرار اغلب در اثر یک بیماری زمینه‌ای ایجاد می‌شود. به همین دلیل، شما باید در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید. به پزشک مراجعه کنید اگر:
- ادرار کمتر از حد طبیعی است.
- علائمی مانند اسهال، استفراغ یا تب دارید که شما را از دریافت مایعات به اندازه کافی محروم می‌کند.
- دچار سبکی سر، سرگیجه یا یک نبض سریع همراه با خروج ادرار کم هستید.
جهت اطلاع از درمان‌های لازم برای این مشکل می‌توانید با ما تماس حاصل نمایید.
عوامل
کم فشاری ادرار و یا فقدان خروجی ادرار زمانی می‌تواند رخ دهد که شما به نارسایی کلیه یا انسداد مجاری ادراری مبتلا باشید. هنگامی که نارسایی کلیه رخ می‌دهد، کلیه توانایی کنترل الکترولیت و مایعات و دفع مواد زائد بدن را از دست می‌دهد. در این حالت، تولید سلول‌های قرمز خون نیز تحت تأثیر آن قرار می‌گیرد، زیرا این سلول‌ها در حالت طبیعی توسط یک ماده‌ی تولید شده در کلیه به وجود می‌آیند.
- اگر وضعیت در اثر نارسایی کلیه ایجاد شده است، می‌تواند حاد یا مزمن باشد. نارسایی مزمن کلیه یک بیماری پیشرونده است که در اثر مدیریت ضعیف فشار خون یا دیابت ایجاد می‌شود.
- انسداد مجاری ادراری یا انسداد دستگاه ادراری می‌تواند در اثر بزرگ شدن پروستات، سرطان پروستات، وجود تومور در مثانه یا سنگ در هر دو کلیه به وجود آید.
- خروجی کم ادرار نیز می‌تواند به دلیل کاهش جریان خون به کلیه‌ها، که به طور معمول زمانی اتفاق می‌افتد که شما دچار کم آبی هستید یا خون خود را بیش از حد از دست داده‌اید، ایجاد شود. کم شدن آب بدن در اثر مصرف کم آب، استفراغ، تب یا اسهال ایجاد می‌شود.
- دارو: مصرف دیورتیک‌ها، آنتی کولینرژیک‌ها و آنتی بیوتیک‌های مختلف می‌توانند به کم فشاری ادرار منجر شوند. داروهای مورد استفاده برای درمان فشار خون بالا نیز می‌توانند به کاهش ادرار منجر شوند.
- عوارض قلبی: این مشکل زمانی به وجود می‌آید که در آن قلب قادر به پمپ کردن مقادیر کافی از خون به کلیه‌ها نمی‌باشد.
- آسیب کلیه و بیماری‌ها: اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس که در آن سیستم ایمنی بدن به بدن خود فرد حمله می‌کند، می‌تواند موجب ایجاد آسیب شود. همچنین این آسیب‌ها می‌توانند در اثر نکروز توبول‌ها ایجاد شوند. این نکروز در اثر آسیب به کلیه ناشی از فشار خون پایین و علل دیگر ایجاد می‌گردد.
- بیماری کلیه پلی کیستیک یک مشکل ارثی است که می‌تواند موجب نارسایی کلیه شود. همچنین می‌تواند ناشی از گلومرولونفریت باشد. علائم عبارتند از ادرار کف آلود، ادرار صورتی، فشار خون بالا و احتباس مایعات همراه تورم در دست‌ها، صورت، شکم و پا.
- ادرار کم و یا فقدان خروجی ادرار به ندرت می‌تواند ناشی از وضعیت پزشکی یا عفونت شدیدی باشد که منجر به شوک می‌شود.
علائم کم فشاری ادرار
تمام افرادی که به دلیل خروجی کم ادرار به پزشک مراجعه می‌کنند، 58٪ مشکل تکرر ادرار، 58٪ مشکل استفراغ و 52٪ مشکل کاهش اشتها را گزارش کرده‌اند.
- تکرر ادرار
- استفراغ
- کاهش اشتها
- تب
- درد یا سوزش در هنگام ادرار
- اسهال
- درد در کل بدن
- درد پهلو
- احتباس مایعات
- ادرار بیش از حد در شب
- درد در ناحیه پایینی شکم
تشخیص
به غیر از معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است برای کاهش جریان ادرار نیاز به اطلاع از موارد زیر داشته باشد:
- چه زمانی برای اولین بار متوجه مشکل شدید و این که آیا این حالت در طول زمان تغییر کرده است یا خیر.
- هر گونه تغییر در رنگ ادرار
- چقدر مایعات می‌نوشید و چه مقدار ادرار شما به صورت روزانه دفع می‌شود.
- هر چیزی که موجب برطرف کردن علائم یا بدتر شدن آنها می‌گردد.
- آیا علائم همراه مانند اسهال، استفراغ و تب وجود دارد.
- هر گونه دارویی که مصرف می‌کنید.
- آیا شما سابقه مشکلات مثانه و کلیه دارید یا خیر
آزمایش‌های زیر می‌توانند انجام شوند:
- سونوگرافی از شکم
- سی تی اسکن
- اسکن کلیه
- آزمایش خون برای شمارش خون، عملکرد کلیه و الکترولیت‌ها
درمان کاهش جریان ادرار
درمان اختلال کاهش جریان ادرار معمولاً به دلیل یک عارضه خاص انجام می‌شود. برای انجام آزمون stop gap و اندازه‌گیری خروجی ادرار، یک کاتتر در مثانه قرار می‌گیرد. اگر این بیماری شدید باشد، ممکن است شما نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشید و در صورت کم آبی شدید، مایعات از طریق قطره‌چکان به شما تجویز می‌شود. داروهای رایجی که برای بیماران مبتلا به کاهش جریان و کم‌فشاری ادرار تجویز می‌شوند عبارتند از: فنازوپیریدین (آزو)، فسفات سدیم یا فسفات سدیم، فسفات، دوبوتامین، آلکلومتازون موضعی، مکسیلیتین، پلی ساکارید آهن، روغن‌های معدنی (استای)، تاکرولیموس موضعی، آتنولول / کلرتالیدون، راملتئون (روزرم)، هیدروکلروتیازید، المزارتان، افاویرنز، امتریسیتابین یا تنوفوویر و دیاتریزوات.
همچنین، شما باید مصرف هر گونه مواد دارویی که برای کلیه‌ها سمی هستند را قطع کنید. اگر مشکلی در کلیه‌ها وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به دیالیز داشته باشید.
مراقبت‌های خانگی
شما باید مقدار زیادی مایعات که توسط متخصص تغذیه به شما توصیه شده است را بنوشید. همچنین باید مقدار ادرار دفع شده‌ی خود را به صورت روزانه یادداشت نمایید. در زیر مراقبت‌های بیشتری که باید برای سلامت کلیه خود انجام دهید ذکر می‌شود:
- محدود کردن مصرف نمک: از خوردن غذاهای حاوی نمک خودداری نمایید. این موارد شامل سوپ کنسرو شده، غذاهای منجمد و فست فودها می‌باشند. غذاهای دیگری که باید از خوردن آنها پرهیز کنید عبارتند از سبزیجات کنسرو شده، اسنک‌های شور و گوشت و پنیرهای فرآوری شده.
- انتخاب مواد غذایی با پتاسیم کمتر: ممکن است به شما توصیه شود از مصرف مواد غذایی غنی از پتاسیم خودداری کنید. این موارد شامل پرتقال، موز، اسفناج، موز و گوجه فرنگی هستند. بعضی از مواد غذایی دارای پتاسیم کم که می‌توانید مصرف کنید شامل سیب، هویج، کلم، انگور، لوبیا سبز و بلوبری هستند. همچنین باید از جایگزین‌های نمک که بسیاری از آنها حاوی پتاسیم هستند، پرهیز کرد.
- خوردن مقادیر کمی از پروتئین: با یک متخصص تغذیه جهت اطلاع از میزان پروتئینی که می‌توانید در روز مصرف کنید، مشورت کنید. غذاهای غنی از پروتئین شامل تخم مرغ، گوشت بدون چربی، پنیر، شیر و حبوبات هستند.
نوزادان و کودکان نوپا
کودکان هم ممکن است از کاهش جریان ادرار رنج ببرند، بنابراین نظارت بر عادات دفع ادرار فرزندتان بسیار مهم است. حتی کوچکترین نشانه‌ای از کم فشاری ادرار می‌تواند به عنوان یک اخطار محسوب شود و اگر این مشکل زود تشخیص داده شود، درمان آن آسان خواهد بود.
این اختلال در کودکان به همان عواملی که در بزرگسالان ایجاد می‌شود، برمی‌گردد. بنابراین، اطمینان از هیدراته بودن (آب‌دهی به بدن) فرزندتان بسیار مهم است. برخی از بیماری‌ها مانند آنفولانزا می‌توانند منجر به کاهش جریان ادرار در کودکان شوند زیرا این بیماری‌ها باعث کاهش آب در بدن می‌شوند. اگر یک کودک کم آبی داشته باشد، ممکن است علائمی مانند ادرار تیره، خشکی دهان، چشم‌های گود رفته و تشنگی مداوم در او مشاهده شود.
همچنین، کودکان ممکن است به عفونت‌های دستگاه ادراری که باعث سوزش، خارش و درد می‌شود، مبتلا شوند. آنها همچنین ممکن است تمایل شدیدی به ادرار کردن با حداقل خروجی داشته باشند.
