فهرست موضوعات
تاریخ 15 نوامبر 2023
هیدروسل به تورم کیسه بیضه گفته میشود. کیسه بیضه یک کیسه نازک است که بیضه‌ها را درون خود نگه می‌دارد. هیدروسل زمانی به وجود میآید که مقدار بسیار زیادی مایع درون کیسه بیضه جمع میشود. این اختلال در نوزادانی که تازه متولد میشوند بسیار شایع است البته مردان و پسران نیز به این اختلال مبتلا میشوند. آب آوردن بیضه میتواند جدی به نظر برسد و حتی باعث ایجاد درد شود اما جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد زیرا مشکلی برای کودک ایجاد نخواهد کرد و حتی ممکن است به صورت خود به خود درمان شود اما با اینحال مراجعه به پزشک ضروری است.
انواع هیدروسل در نوزادان شامل چه مواردی است و چه عواملی در بروز آن نقش دارند؟
هیدروسل غیر مرتبط
هیدروسل غیر مرتبط به علت تجمع مایع درون کیسه بیضه پس از بسته شدن کیسه و کانال به وجود میآید و از آنجایی که هیچ گونه ارتباطی با شکم وجود ندارد مایع نمی‌تواند از طریق کانال به شکم برگردد و باعث بروز مشکل برای فرد خواهد شد.
هیدروسل واکنشی
هیدروسل واکنشی یک نوع هیدروسل غیر مرتبط است که به علت ضرب دیدگی کیسه بیضه، عفونت یا پیچش بیضه منجر به التهاب و عوارض مربوطه میشود.
هیدروسل مرتبط
هیدروسل مرتبط زمانی به وجود میآید که کانال نتواند در دوران رشد جنینی به طور کامل بسته شود و یک فضا برای ورود مایع به درون کیسه بیضه به وجود میآید. علت بازماندن کانال مایع میتواند در طول کانال حرکت رفت و برگشتی داشته باشد به همین دلیل پدر و مادر نوزاد متوجه میشوند که اندازه کیسه بیضه نوزاد آنها تغییر میکند. هنگامی که مایع درون کیسه بیضه کودک جمع شود کیسه بیضه بزرگ به نظر میرسد و هنگامی که مایع به عقب برگردد کیسه بیضه کوچک خواهد شد. مجرای کیسه بیضه باعث میشود که اعضای شکم از قبیل روده به درون کیسه بیضه حرکت کنند و باعث فتق کیسه بیضه شود.
هیدروسل طناب بیضه
هیدروسل طناب بیضه زمانی رخ میدهد که کیسه بیضه بسته میشود اما مایع درون طناب بیضه گیر افتاده است. طناب بیضه به بیضه‌ها متصل شده است و حاوی عروق خونی، اعصاب و یک لوله است که به انتقال اسپرم کمک میکند.
علائم هیدروسل در نوزادان شامل چه مواردی است؟
هیدروسل باعث بروز مشکل برای نوزاد نخواهد شد و تنها علائمی که ممکن است والدین متوجه شود تورم و بزرگ شدن یک یا هر دو بیضه فرزندشان است. تورم حاصل از هیدروسل غیر مرتبط به لحاظ اندازه ظاهر بیضه را تغییر نمی‌‌دهد اما تغییرات حاصل از هیدروسل مرتبط میتواند باعث بزرگ شدن بیضه در طول روز شود و در صورتی که والدین کودک به آرامی بیضه کودک را فشار دهند مایع از بیضه خارج میشود و به سمت شکم حرکت میکند.
هیدروسل در نوزادان چگونه تشخیص داده میشود؟
هنگامی که شما فرزندتان را نزد پزشک می‌‌برید پزشک به انجام معاینه جسمانی میپردازد و بیضه کودک را به لحاظ وجود حساسیت یا مایع بررسی میکند و از نور چراغ قوه برای مشاهده بیضه و بررسی وجود مایع در اطراف بیضه کودک استفاده میکند تا اطمینان حاصل کند که کودک شما دچار فتق نشده است همچنین ممکن است پزشک درخواست انجام آزمایش خون و اسکن اولتراسوند را بدهد تا از نبود سایر مشکلات احتمالی مبنی بر بروز تورم اطمینان حاصل کند.
هیدروسل نوزادان چگونه درمان میشود؟
درمان هیدروسل در نوزادان به نوع هیدروسل بستگی دارد که در بخش زیر به آنها اشاره خواهیم کرد:
- هیدروسل غیر ارتباطی در اکثر موارد به صورت خود به خود و در سال اول تولد کودک بهبود پیدا میکند. در صورتی که سن کودک کمتر از یک سال باشد جراح معمولاً توصیه میکند که کودک تحت نظر قرار بگیرد. در صورتی که هیدروسل تا یک سالگی کودک از بین نرفته باشد جراح درخواست انجام عمل جراحی را خواهد داد.
- هیدروسل واکنشی معمولا به علت تورم و عفونت کیسه بیضه به وجود میآید که برای درمان آن از داروهای آنتی بیوتیک یا ضد التهاب استفاده میشود.
- هیدروسل مرتبط به صورت خود به خود برطرف میشود و معمولا انجام عمل جراحی برای رفع مشکل کودک ضروری خواهد بود.
- هیدروسل طناب بیضه به صورت خود به خود برطرف نمی‌گردد و پزشک برای رفع مشکل کودک درخواست انجام عمل جراحی را خواهد کرد.
جراحی هیدروسل در نوزادان چگونه انجام میشود؟
در صورتی که هیدروسل تا یک سالگی نوزاد بهبود پیدا نکرده باشد احتمال آنکه به صورت خود به خود درمان شود وجود ندارد و باید کودک تحت عمل جراحی قرار بگیرد. در صورتی که در کیسه بیضه یک حفره بسیار بزرگ وجود داشته باشد که مایع به صورت آزادانه وارد آن شود و از آن خارج گردد احتمال بسته شدن آن به صورت طبیعی وجود ندارد و انجام عمل جراحی ضروری خواهد بود. فتق میتواند یک اختلال بسیار خطرناک باشد و به این ترتیب باید کودک تحت عمل جراحی قرار بگیرد.
عمل جراحی هیدروسل
پزشک اطلاعات لازم و ضروری را در خصوص نحوه ترمیم هیدروسل و انجام جراحی را آماده کردن کودک برای جراحی را در اختیار والدین قرار خواهد داد. کودک نباید چند ساعت قبل از عمل غذا یا آب بخورد. پیروی کردن از همه دستورات پزشک اهمیت بسیار زیادی دارد در غیر این صورت ممکن است انجام عمل جراحی لب شود یا به تعویق بیفتد. روزی که قرار است جراحی انجام شود پزشک مجددا کودک را ویزیت میکند و با والدین او در خصوص جزئیات جراحی صحبت میکند و به سوالات آنها جواب میدهد و از آنها می‌‌خواهد فرم رضایت نامه عمل را پر کنند. متخصص بیهوشی نیز با والدین کودک ملاقات میکند و با آنها در خصوص بیهوشی و نحوه تسکین درد پس از جراحی صحبت خواهد کرد. در صورتی که کودک با هرگونه مشکل پزشکی از قبیل آلرژی مواجه باشد باید فوراً به پزشک اطلاع داده شود. در صورتی که کودک از یک داروی خاص استفاده میکند باید پزشک از این موضوع مطلع گردد.
روش انجام جراحی هیدروسل به چه صورت خواهد بود؟
جراحی هیدروسل معمولاً تحت بیهوشی عمومی و به روش جراحی باز یا جراحی لاپاراسکوپی انجام میشود. پس از ورود به اتاق عمل، کودک تحت بیهوشی قرار می‌گیرد و پس از آن، جراح یک برش کوچک زیر شکم ایجاد میکند تا بتواند مسیر خروجی را پیدا کند و عروق خونی و طناب بیضه را جدا کند. در صورت استفاده از جراحی لاپاراسکوپی، یک برش کوچک روی ناف کودک ایجاد میشود و دو برش کوچک دیگر (یکی زیر شکم و دیگری کنار شکم) انجام میشود. در جراحی باز نیز، یک برش کوچک روی قسمت پایین شکم کودک ایجاد میشود. اگر کودک دچار فتق نیز شده باشد، دیواره روده نیز به داخل شکم برگردانده خواهد شد. در صورت وجود هیدروسل، مایع از کیسه بیضه تخلیه خواهد شد و مسیر ایجاد شده به کمک بخیه بسته میشود. پزشک معمولاً از نخ جذبی برای بخیه زدن پوست استفاده میکند تا به تدریج جذب پوست گردد. در طول جراحی، پزشک به بررسی سایر نقاط کیسه بیضه میپردازد تا در صورت وجود هرگونه مجرای احتمالی بتواند آن را ببند و بخیه بزند.
پس از جراحی چه اتفاقی رخ میدهد؟
پس از اتمام جراحی کودک به هوش میآید. معمولا نوزادان یک شبانه روز پس از عمل در بیمارستان بستری میشوند تا پزشک بتواند پس از به هوش آمدن آنها را تحت نظر داشته باشد. پس از آن که حال نوزاد بهتر شد و توانست مقداری مایعات بخورد پزشکی را ترخیص خواهد کرد. معمولاً پزشک خانواده کودک توصیه میکند که در منزل به مدت چند روز از لباس گشاد برای کودک خود استفاده کنند تا کودک احساس راحتی نماید.
- معمولا کودکانی که تحت جراحی قرار گرفته‌اند به مدت یک یا دو روز پس از جراحی بی قرار خواهند بود پزشک برای تسکین درد به آنها پاراسیتامول خواهد داد که باید هر ۴ تا ۶ ساعت یک بار مصرف شود. لازم نیست که کودک در طول ساعات شب از خواب بیدار شود و دارو دریافت کند.
- ممکن است کودک تا ۲۴ ساعت پس از بیهوشی دچار تهوع و استفراغ شود که در این حالت باید والدین به کودک خود مقدار زیادی مایعات بدهند. در صورتی که کودک تا چند روز پس از جراحی میلی به خوردن نداشت جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد.
- در این نوع جراحی از بخیه‌های جذبی استفاده میشود که طی مدت دو هفته جذب خواهند شد. پزشک روی محل بخیه را توسط چسب و باند می‌پوشاند که پس از مدتی به صورت خود به خود می‌افتند. در صورتی که چسب روی زخم طی مدت یک هفته از پوست جدا نشد می‌توان از پنبه مرطوب برای این کار استفاده کرد.
- تا دو روز پس از جراحی باید از حمام بردن کودک خودداری کرد. پس از دو روز بهتر است کودک را به حمام برده تا دوش بگیرد اما باید زمان حمام کردن آن بسیار کوتاه باشد تا مشکلی برایش پیش نیاید.
- ممکن است یک تا دو روز دو روز پس از جراحی کودک خسته باشد و بسیار بد اخلاق شود یا آنکه به راحتی زمین بخورد به همین دلیل باید کاملا مراقب کودک باشید. باید تا زمان بهبود موضع تحت درمان از نشاندن کودک روی صندلی دوچرخه و سایر انواع اسباب بازی خودداری کرد تا کودک دچار درد و ناراحتی نشود. در صورتی که کودک در سن مدرسه باشد میتواند یک هفته پس از جراحی به مدرسه برگردد.
در موارد زیر تماس با پزشک ضروری است:
- در صورتی که کودک درد بسیار زیادی دارد و مصرف قرص مسکن کمک چندانی به او نمی‌کند.
- در صورتی که کودک تب دارد و مصرف پاراستامول باعث پایین آوردن تب او نمیشود.
- در صورتی که محل زخم قرمز و ملتهب به نظر میرسد و دمای آن بیشتر از پوست سایر نواحی بدن است.
- در صورتی که از محل زخم ترشح خارج میشود.
خطرات جراحی هیدروسل شامل چه مواردی است؟
بیشترین ریسک برای آسیب دیدگی طناب بیضه و عروق خونی هنگام جدا کردن آنها از مسیر ایجاد شده، کم است. در صورتی که این عارضه پیش آید، ممکن است بیضه قسمت آسیب دیده کوچکتر از سمت دیگر باشد و در برخی موارد نادر نیز جمع و چروکیده شود. با این حال، این مشکل نباید بر سلامت باروری کودک در آینده تاثیر بگذارد و بیضه ها همچنان فعالیت طبیعی خود را ادامه خواهند داد. ریسک بروز عفونت همواره وجود دارد و در صورتی که موضع تحت درمان دچار عفونت شود، پزشک به بیمار آنتی بیوتیک خواهد داد. تا چند روز پس از جراحی، موضع تحت درمان دچار کبودی می شود که کاملا موقت است و طی مدت چند روز بهبود پیدا می کند.
بیهوشی همیشه با خطر بروز عوارض همراه است، اما معمولاً بسیار کم است. متخصص بیهوشی پزشکی است که در زمینه درمان عوارض احتمالی پس از جراحی تخصص دارد. پس از بیهوشی، ممکن است کودک دچار تهوع و استفراغ، سردرد، سرگیجه و گلودرد شود. این عوارض جانبی معمولاً طی مدت کوتاهی از بین می‌روند و حاد نیستند.
سوالات متداول در خصوص هیدروسل در کودکان
آیا کودک میتواند پس از جراحی هیدروسل فعالیت جسمانی داشته باشد؟
معمولاً کودک میتواند پس از جراحی هیدروسل بطور طبیعی فعالیت جسمانی داشته باشد و جای هیچ گونه نگرانی نیست.
آیا پس از جراحی مراجعه به پزشک و بیمارستان ضروری است؟
پس از جراحی و قبل از مرخص شدن از بیمارستان پزشک به انجام معاینه جسمانی کودک میپردازد و تاریخ بعدی مراجعه و چکاپ را تعیین می‌نماید.
چگونه می‌توان گفت که کودک دچار هیدروسل مرتبط یا غیر مرتبط شده است؟
به طور کلی هیدروسل غیر مرتبط باعث تغییر اندازه کیسه بیضه نمیشود و در صورتی که کیسه بیضه را فشار دهید کوچک نمیشود از سوی دیگر هیدروسل مرتبط باعث میشود که کیسه بیضه در طول روز کوچک و بزرگ شود و هنگامی که کیسه بیضه را فشار می‌‌دهید مایع از آن خارج میشود و به سمت حفره شکم هدایت می‌‌گردد.
هیدروسل چه عوارضی دارد؟
به طور کلی هیدروسل یک اختلال خطرناک نیست و معمولا بر باروری مردان تاثیر منفی نخواهد گذاشت اما ممکن است این اختلال با مشکلات بیضه ارتباط داشته باشد و باعث بروز عوارض جدی شود. این اختلالات به شرح زیر می‌باشند:
- بروز تورم یا عفونت که ممکن است بر عملکرد اسپرم و شانس باروری فرد تاثیر بگذارد.
- فتق که در این حالت قسمتی از روده در دیواره شکم گیر می‌‌افتد و میتواند باعث بروز عوارض خطرناک و تهدید کننده شود.
