فهرست موضوعات
تاریخ 14 نوامبر 2023
تنگی مجرای ادرار به معنای باریک شدن مجرای پیشاب‌راه است. پیشاب‌راه لوله‌ای است که در حین دفع ادرار، ادرار را از مثانه و از راه آلت تناسلی مردانه گذرانده و از سوراخ مجرای ادرار (سوراخی در نوک آلت تناسلی مردانه) خارج می‌کند.
بسیاری از مردانی که دچار تنگی مجرای ادراری هستند، روز به روز مشکلاتشان در ادرار کردن و کاهش جریان ادرار بیشتر می‌شود. این تنگی می‌تواند به‌تدریج ایجاد شود و فرد را وادار می‌کند تا برای ادرار کردن، به خود فشار بیاورد. در برخی از بیماران، این مشکل به طور ناگهانی و بدون مشکل قبلی ظاهر می‌شود و نیاز به مراقبت فوری دارد. برای موارد تنگی مجاری ادراری طولانی مدت تر و مکرر که ممکن است به درمان از طریق گشادتر کردن مجرا پاسخ ندهند، معمولاً برای بزرگ شدن یا برداشتن قسمت باریک شده مجرای ادرار به جراحی نیاز است.
در ادامه‌ی مطلب درباره‌ی انواع جراحی بسته و باز تنگی مجرای ادرار توضیح داده شده است. اگر نیاز به درمان جراحی دارید، مطلب برایتان مفید است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی درمان با و بدون جراحی برای مجرای ادرار و یا رزرو نوبت در مطب دکتر سلمان اسلامی می‌توانید با شماره تلفن‌های 02188343444 – 02188343445 تماس حاصل فرمایید.
علل تنگی مجرای ادرار
تنگی مجرای ادرار معمولاً ناشی از التهاب بافت داخلی ناحیه مجرای ادرار است که باعث ایجاد اسکار (بافت زخم) می‌شود. این مشکل می‌تواند در هر نقطه‌ای از مسیر مجرای ادرار در مردان و زنان رخ دهد. علل شایع ترکیب شده از گرفتگی و تنگی مجرای ادرار ممکن است به نوعی از جراحت، عمل جراحی یا حتی عوارض غیرمنتظره از جراحی ناشی شود. این آسیب‌ها ممکن است ناشی از چندین عامل مختلف باشند که در طول عمر فرد ایجاد می‌شوند. همچنین، تنگی مجرای ادرار ممکن است ناشی از عفونت‌های خاص یا بیماری‌های التهابی باشد.
برخی از دلایل دیگر که می‌توانند به بیماری تنگی مجرای ادرار کمک کنند عبارت‌اند از:
- شکستگی‌های لگن
- تابش اشعه
- سوندگذارى قبلی (مربوط به دستگاه ادراری)
- جراحی اخیر پروستات
- هیپرپلازی (بزرگی) خوش خیم پروستات (BPH)
- عفونت‌های درمان نشده مجاری ادراری
- وجود توموری که در مجاورت مجرای ادرار قرار دارد
- عفونت‌های قابل انتقال از راه جنسی مانند کلامیدیا یا سوزاک
علائم شایع تنگی مجرای ادرار
علائم تنگی مجرای ادرار جدی هستند، به همین دلیل است که اگر علائمی از جمله موارد زیر را دارید، فوراً به متخصص اورولوژی مراجعه کنید:
- کم‌فشاری و کاهش جریان ادرار یا کاهش ناگهانی حجم ادرار به صورت روتین
- نیاز اورژانسی و ناگهانی به دفع ادرار
- پاشش جریان ادرار یا دوتایی بودن جریان ادرار
- احساس خالی نشدن مثانه حتی پس از ادرار کردن
- احساس سوزش یا درد در هنگام ادرار کردن
- ترشحاتی از مجرای ادرار
- وجود خون در ادرار و مایع منی
- عدم توانایی در دفع ادرار حتی در صورت نیاز به این کار. این مسئله بسیار جدی است و ممکن است نیاز به مراقبت فوری پزشکی داشته باشد.
اگر علائم تنگی مجرای ادرار را دارید، وقت آن است که به یک متخصص اورولوژی مراجعه کنید. متخصص اورولوژی می‌تواند دلایل تنگی مجرای ادرار را به درستی تشخیص داده و توصیه‌های آگاهانه‌ای را در مورد درمانی مناسب برای شما ارائه می‌دهد.
تنگی مجرای ادرار: تشخیص و آزمایش
برای تشخیص تنگی مجرای ادرار، باید به متخصص ارولوژی مراجعه کنید و در مورد هرگونه آسیب قبلی یا شرایط و بیماری‌هایی که دارید با او صحبت کنید. برای تعیین شدت وضعیت شما، از معاینات بدنی و تست‌های آزمایشگاهی استفاده می‌شود.
آزمایش‌های رایجی که برای تشخیص تنگی مجرای ادرار بکار برده می‌شوند، عبارت‌اند از:
- سیستواورتروسکوپی یا اسکوپ مثانه: این آزمایش شامل ارزیابی مجرای ادرار و مثانه با یک دوربین تلسکوپی کوچک می‌شود. این آزمایش به پزشک این امکان را می‌دهد که مستقیماً بیمار را ارزیابی کند. انجام این آزمایش ممکن است با کمی درد و ناراحتی همراه باشد.
- يورتروگرافی رتروگراد (urethrography Retrograde): يورتروگرافی رتروگراد یا همان عکس رنگی از مجاری، یک عکس‌برداری رادیولوژی با استفاده از ماده حاجب است که علائم تنگی مجرای ادرار را ارزیابی می‌کند. برای انجام این عکس‌برداری یک سوند یا استنت در ورودی مجرای پیشاب‌راه قرار می‌دهند. سپس تصاویر رادیوگرافی برای ارزیابی محل، شدت و طول تنگی مجرای ادرار گرفته می‌شود. این تست کم تهاجمی ممکن است اندکی درد و ناراحتی ایجاد کند.
- آنالیز ادراری: برای انجام این آنالیز، نمونه ادراری را از شما می‌گیرند و آزمایش‌های مختلفی را برای رد علل مختلف تنگی مجرای ادرار بر روی نمونه انجام می‌دهند.
- عکس‌برداری رادیولوژی: سرانجام، پزشک شما ممکن است تصمیم بگیرد که در هنگام ادرار کردن، رادیوگرافی خاصی را انجام دهد تا دید بهتری در مورد تنگی مجرای ادرار و دلایل آن به دست آورد.
چگونه می‌توان فهمید که آیا جراحی مجرای ادرار برای شما مناسب است؟
زمانی هیچ نوع درمانی واقعاً راه حلی را برای تنگی مجرای ادرار فراهم نمی‌کند، مرحله بعدی مرحله جراحی است. در صورتی که شرایط زیر را دارید، باید توسط متخصص اورولوژی، تحت درمان برای تنگی مجرای ادرار قرار بگیرید.
- وجود سنگ در داخل مثانه – این یک مسئله‌ی جدی است و لازم است که در اسرع وقت یک عمل جراحی انجام شود
- مشکل در ادرار کردن از جمله احساس درد یا فشار، جریان ضعیف و کم فشار بودن ادرار و عدم توانایی در ادرار کردن در بعضی مواقع
- عفونت‌های مکرر و عودکننده در داخل مجاری ادراری
- پس از ادرار کردن، مقدار ادرار باقی مانده در داخل مثانه افزایش می‌یابد
- همه گزینه‌های درمانی دیگر در کاهش درد و علائم مشکل‌ساز در مجرای ادراری ناتوان مانده‌اند
جراحی بسته و باز تنگی مجرای ادرار
در ادامه به چند گزینه جراحی اشاره کرده‌ایم که می‌توانند درد و ناراحتی‌تان را کاهش داده و شما را در مسیر بهبودی از مشکل تنگی مجرای ادرار قرار دهند:
اتساع (دیلاتاسیون) مجرای ادراری
اتساع (دیلاتاسیون) مجرای ادراری یک روش جراحی است که ممکن است تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی انجام شود. در این روش، مجرای ادرار با دقت گشاده و بازتر می‌شود تا جریان ادرار بهبود یابد. این عمل با قرار دادن میله‌های نازکی که دارای قطر قابل‌افزایش هستند در دهانه مجرای پیشاب‌راه انجام می‌شود. برای جلوگیری از بازگشت تنگی، ممکن است نیاز به تکرار این درمان باشد. اما لازم به ذکر است که این روش ممکن است به مرور زمان منجر به خطر بدتر شدن تنگی مجرا شود.
اورتروتومی داخلی تحت دید مستقیم
اورتروتومی داخلی تحت دید مستقیم (DVIU یا Direct Uretrotomy)، یک روش آندوسکوپی است. در این روش، یک آندوسکوپ که یک لوله نازک با یک دوربین متصل به آن است در داخل مجرای ادرار قرار می‌گیرد تا تصویری از تنگی را حاصل کند. به محض مشاهده تنگی، چاقوی کوچکی از آندوسکوپ عبور داده می‌شود تا تنگی را باز کند و آن قسمت به صورت طولی برش داده شود. سپس یک سوند به مجرای ادرار وارد می‌شود و به مدت یک هفته در آنجا باقی می‌ماند تا بهبود یابد. این روش اگرچه بسیار مؤثر است، اما عوارض بالقوه‌ای در رابطه با DVIU وجود دارند که شامل عفونت دستگاه ادراری (UTI) و خونریزی می‌شوند.
قرار دادن استنت Suprapubic
در بعضی مواقع تنگی مجرای ادرار به اندازه کافی متراکم است، در حالی که چنین گزینه‌هایی در بالا امکان‌پذیر نیست. در چنین شرایطی، ممکن است برای تخلیه مثانه، یک سوند که از طریق قسمت پایین شکم مستقیماً در مثانه قرار می‌گیرد، استفاده شود.
اورتروپلاستی
اورتروپلاستی یک روش جراحی باز است که به منظور بازسازی مجرای ادرار از طریق روش‌های مختلف استفاده می‌شود تا جریان مناسب ادرار در سراسر دستگاه ادراری برقرار گردد. در این روش جراحی، یک برش در جایی از مسیر مجرای ادرار ایجاد می‌شود و تنگی مستقیماً با استفاده از وسایل تیز و بخیه‌زنی ترمیم می‌شود. اگر تنگی در ناحیه مورد نظر طولانی باشد، ممکن است از بافت طبیعی از محل دیگری برای ترمیم استفاده شود، مانند برداشتن و استفاده از یک فلپ پوستی در همان محل (آلت تناسلی یا کیسه بیضه) یا استفاده از پیوند مخاط باکال (بافت از دهان) به منظور کمک به حفظ آلت تناسلی و مجاری ادرار.
