علائم سنگ کلیه را بشناسید (درد در پهلو و کمر، تکرر و سوزش ادرار و …)

تاریخ 23 آبان 1402

بسیاری از افراد که درد سنگ کلیه را تجربه کرده­ اند، رأی به شدید و غیرقابل توصیف بودن آن، داده­ اند. سنگ­های کلیه که به آن­ها کالس­های کلیوی نیز گفته می­شود، از مواد معدنی یا نمک­های ناشی از ادرار شما به وجود می ­آیند. تمام سنگ­های کلیه، مخصوصاً سنگ­های کوچک، ایجاد درد یا علائم نمی­کنند؛ اما سنگ­های بزرگتر، به دلیل حرکت درون کلیه به سمت میزنای و داخل مثانه، ایجاد درد خواهند کرد. برخی افراد ممکن است در طول دوران زندگی، یک سنگ کلیه داشته باشند و بقیه افراد می­توانند تعداد زیادی سنگ داشته باشند. این مقاله، روش مدیریت سنگ­های کلیه و زمانی که به پزشک باید مراجعه کنید را توضیح خواهد داد.

سنگ­های کلیه باید توسط یک متخصص اورولوژی (مجاری ادراری) تشخیص و درمان شود. تشخیص سنگ­های کلیه ممکن است به وسیله آزمایشات خون، آزمایشات ادرار، آزمایشات تصویربرداری و یا آنالیز سنگ­های دیگر که به تازگی ممکن است دفع شده باشند، صورت پذیرد. درمان آن بستگی به نوع سنگ دارد، اما درمان­ها شامل داروها، آنتی­بیوتیک­ها، سنگ­شکنی (به امواجی گفته می­شود که منجر به شکستن سنگ­ها می­شوند و دفع آن­ها را آسان­تر می­کنند)، اورتروسکوپی (سنگ به وسیله اوتروسکوپ یا دستگاه حالب، از مثانه برداشته می­شود) و جراحی تونل (برداشتن سنگ به وسیله یک برش)، می باشد.

دلایل معمول به وجود آمدن سنگ­های کلیه

سنگ­های کلیه در اثر چسبندگی مواد شیمیایی در ادرار و ایجاد کریستال‌ها به وجود می آیند. ادغام بیشتر کریستال­ها، منجر به ایجاد سنگ­های کلیه می‌شود. این سنگ­ها بیشتر اوقات از کریستال­های اگزالات کلسیم تشکیل می‌شوند، اما در موارد دیگر نیز ممکن است از استروویت، اوریک اسید یا سیستین باشند.

علائم سنگ کلیه

بیایید نگاهی دقیقتر به علائم مختلفی که در اثر ایجاد سنگ­های کلیه بزرگ، حرکت آن­ها درون مجاری ادراری و خروج آن از طریق ادرار به وجود می ­آید، بیاندازیم.

کمردرد شدید 

درد سنگ کلیه را می­توان توسط اسم مستعار خود، یعنی قولنج کلیه، خطاب کرد. این مورد، یکی از شایع­ترین علائم داشتن قولنج کلیه در مجاری اداری یا کلیه­ ها، می­باشد.

درد ناشی از سنگ­ کلیه معمولاً در کمر، ناحیه وسط آن و محلی که کلیه­ ها قرار گرفته­ اند، آغاز می­شود. درد آن معمولاً تا زمانی که فروکش کند، آغاز می­شود و تبدیل به دردی ادامه ­دار در سراسر کمر شما خواهد شد. در بیشتر اوقات، درد شدیدی که در زیر دند­ه های پایین کمر احساس می­شود، فقط در یک سمت کمر احساس خواهد شد.

این درد در ناحیه کشاله ران و در تمامی نواحی که سنگ در مجاری ادراری حرکت می­کند، احساس خواهد شد.

درد در استخوان ران

یکی از علائم متداول سنگ­های کلیه، درد در منطقه پهلو است که ممکن است باعث ناراحتی شدید و حملات ناگهانی از درد شدید شود. منطقه پهلو به قسمت پایین کمر اشاره دارد و شامل نقطه پایین دنده­ها نیز می‌شود. این نوع درد که به وسیله بیماری­های کلیوی ایجاد می‌شود، بسیار شایع است و ممکن است با درد طبیعی در منطقه پهلو همراه باشد. برخی افراد ممکن است در طول زمان تجربه حملات ناگهانی از درد شدید را داشته باشند که ممکن است به صورت یک ناراحتی مداوم ظاهر شود.

درد شکم

درد شدید و اذیت­ کننده در کمر و ناحیه شکم شما، در صورت داشتن سنگ کلیه، امری عادی است. اگر یک سنگ کلیه تیز از کلیه شما به سمت مجاری ادرار حرکت کرده باشد، در حین حرکت، باعث ایجاد درد شدیدی خواهد شد.

دامنه درد ناشی از یک سنگ کلیه در شکم، می­تواند از درد خفیف تا مو­ج­های بزرگی از درد شدید، تغییر کند. این درد معمولاً در نقطه مخالف از شکم احساس می­شود و در هنگام ورود به مثانه افزایش پیدا می­کند. عمر این نوع از سنگ­های کلیه­ تا یک ساعت می­باشد.

همچنین، سنگ­های کلیه قادر به ایجاد درد شدید در ناحیه ناف شما خواهند بود و این درد می­تواند در کشاله ران شما نیز انتشار پیدا کند.

درد در نواحی تناسلی

یکی از دردآورترین انواع سنگ­ کلیه هنگام وجود آن­ها در مثانه و خروج آن­ها در هنگام ادرار می­باشد. درد ناحیه تناسلی، پس از رسیدن سنگ کلیه به ناحیه پایین حالب، امری معمول می­باشد. دلیل این اتفاق، جلوگیری در خروج ادرار از بدن می­باشد.

سنگ­های کلیه ممکن است منجر به ایجاد درد در ناحیه بیضه آقایان و ناحیه واژن در خانم­ها شود؛ مانند تمام سنگ­های کلیه، ناراحتی در ناحیه واژن می­تواند تا زمان دفع سنگ کلیه، دردناک و غیرقابل تحمل باشد.

ادرار دردناک

عمل دفع یک سنگ کریستالی سخت شده، می­تواند منجر به ایجاد ادرار دردناک گردد. جدا از درد سنگ­های کلیه، آن­ها می­توانند درد شدیدی را در هنگام دفع ادرار به وجود آورند. این عمل، در بعضی مواقع، شاید بتواند باعث دفع سنگ شود و در مواردی دیگر این توانایی را نخواهد داشت.

ادرار – ادرار خونی 

سنگ­های کلیه که درد و علائم ایجاد می­کنند، می­توانند باعث ورود مایعات به ادرار گردند. در بسیاری از موارد، این مایع که خون می­باشد، ممکن است با میکروسکوپ هم معلوم نشود؛ اما در بعضی موارد، ادرار شما به رنگ قرمز یا صورتی تغییرشکل خواهد داد.

اگر پزشکان تشخیص دهند که درد شما نشأت گرفته از ناحیه پهلو می­باشد، از شما آزمایش خون، برای بررسی وجود خون در ادرار، خواهند گرفت. این آزمایش همچنین می­تواند وجود کریستال را در ادرار شما، بررسی کند.

علائم سنگ­های کلیه در کودکان، به صورت نشانه­ هایی از خون در ادرار، همراه با درد ناحیه شکم، خود را نشان می­دهد. اگر شما عفونت مجاری ادراری داشته باشید و این مورد همراه با وجود سنگ کلیه در بدن باشد، با ادرار تازه نشده یا مانده روبرو خواهید شد.

ادرار با بوی نامناسب و قوی

یکی از نشانه­ های داشتن سنگ­های کلیه، می­تواند انجام عمل ادرار با بوی نامناسب و قوی، باشد. دو دلیل برای ادرار بودار وجود دارد که به وسیله سنگ­های کلیه به وجود آمده ­اند.

دلیل اصلی آن مرتبط به ماده معدنی می­باشد که سنگ کلیه را به وجود می ­آورد. سنگ­های سیستین از سولفور سرچشمه می­گیرند؛ بنابراین، سنگ کلیه­ های سیستین می­توانند باعث شوند تا ادرار شما بوی تخم ­مرغ گندیده بدهد.

دلیل دیگر برای سنگ کلیه ­هایی که ادرار بدبو را به وجود می ­آورند، این است که شما ممکن است عفونتی در مجاری ادراری خود داشته باشید. یک عفونت کلیوی یا یک عفونت مثانه (که به آن عفونت مجاری ادراری گفته می­شود)، نیز می­تواند منجر به ایجاد ادرار بدبو، کدر و در نهایت ناراحتی گردد.

تکرر ادرار

تکرر ادرار ایجاد شده به وسیله بیماری سنگ کلیه، می­تواند تکرار و اضطرار در دفع ادراری را افزایش دهد. یک نشانه مبنی بر آن که سنگ کلیه وارد قسمت پایین شکم شده است، این است که شخص، بیشتر از حد معمول به دستشویی مراجعه می­کند. در شرایطی که سنگ­ها از چند میلی­گرم شن بزرگتر باشند، احساس سوزشی بعد از مراجعه به دستشویی به وجود خواهد آمد.

یک نشانه مبنی بر داشتن سنگ کلیه بزرگ که هم زنان و هم مردان وجود دارد، این است که دفع ادرار در صورت وجود انسداد در مجاری ادراری، دشوارتر خواهد بود. پزشکان معتقد هستند که اجبار برای دفع ادرار در افرادی که دارای سنگ کلیه هستند، کمتر می­باشد.

حالت تهوع و استفراغ

علائمی که درد ناشی از سنگ کلیه ایجاد می­کند، می­تواند بسیار شدید باشد و باعث ایجاد حالت تهوع و استفراغ در بیمار گردد.

تب و لرز 

از متداول­ترین علائم برای سنگ­ کلیه که می­تواند باعث انسداد مجاری ادراری شود، تب و لرز می­باشد. یک عفونت که توسط سنگ کلیه ایجاد شده باشد، می­تواند منجر به لرزش و تب غیرقابل کنترل گردد.

عفونت­های مجاری ادراری (رایج برای زنان)

سنگ­های کلیه استروویت می‌توانند منجر به عفونت‌های مجاری ادراری شوند. همچنین، سنگ­های دیگر می‌توانند باعث انسداد مجاری ادراری و ایجاد عفونت در این ناحیه شوند.

انسداد در مجاری ادراری می‌تواند باعث تجمع باکتری در ادرار شود، که ممکن است منجر به علائمی مانند ناراحتی در هنگام دفع ادرار، ادرار کدر و نیاز مداوم به مراجعه به دستشویی شود.

درمان سنگ کلیه در خانه

بیشتر سنگ­های کلیه­ کوچک، در داخل کلیه حرکت، از میزنای عبور می­کنند تا خود به مثانه برسند. شما می­توانید با خوردن سه لیوان آب در روز (در صورت نداشتن مورد پزشکی دیگر که میزان استفاده از مایعات را در شما کم می­کند)، به این فرآیند کمک کنید. استفاده از مسکن­های بدون نسخه مانند ایبوروفن، استامینوفن یا ناپروکسن، ممکن است به شما در مدیریت درد کلیه کمک کند.