تصویربرداری فراصوت از بیضه، از امواج صوتی به منظور تولید تصاویری از بیضه های مردان و بافتهای اطراف استفاده می‌نماید. این روش اصلی به منظور کمک به ارزیابی ناهنجاری های بیضوی، اپیدیدیم (لوله ای که درست در کنار بیضه قرار دارد و اسپرم را جمع آوری می‌کند) و کیسه بیضه به شمار می‌رود. سونوگرافی بیضه روشی ایمن و غیرتهاجمی است و از اشعه تبدیل کننده به یون استفاده نمی نماید. این روش به آماده سازی اندکی نیاز دارد و در بعضی موافع هیچ آماده سازی نمی خواهد.
سونوگرافی از کیسه بیضه
تصویرداری فراصوت از کیسه بیضه، تصویری از بیضه های مردان و بافت های اطراف فراهم می‌نماید. امواج فراصوت ایمن و بی درد است و تصویری از درون بدن با استفاده از امواج صوتی ایجاد می‌نماید. تصویربرداری فراصوت یا سونوگرافی شامل استفاده از یک مبدل کوچک و ژل مخصوص است که مستقیما روی پوست مالیده می‌شود. امواج صوتی با فرکانس بالا از دستگاه و از طریق ژل به درون بدن منتقل می‌شود. مبدل امواج بازگشتی را جمع آوری نموده و سپس کامپیوتر از این امواج صوتی بازگشتی به منظور ایجاد تصویر استفاده می‌نماید.
آزمایش فراصوت از اشعه یونیزه شده (به مانند آنچه در تصویربرداری اشعه ایکس به کار گرفته می‌شود) استفاده نمی نماید، بنابراین بیمار در معرض هیچگونه اشعه ای قرار نمی گیرد. از آنجاییکه این تصاویر به صورت در لحظه ثبت می‌شوند، قادر به نمایش ساختار و حرکات ارگانهای داخلی بدن و همچنین جریان خونی درون عروق نیز خواهد بود. تصویربرداری فراصوت یک آزمایش پزشکی غیرتهاجمی است که به پزشکان در تشخیص و درمان مشکلات پزشکی کمک می‌نماید.
فواید انجام سونوگرافی بیضه
• اکثر تصویربرداری های فراصوت غیرتهاجمی اند (نیاز به هیچ سوزن و تزریقی ندارند)
• برخی از این آزمایشات ممکن است به صورت موقت ناراحت کننده باشد، اما دردناک نیستند.
• استفاده از امواج فراصوت شایع، ساده و مقرون به صرفه تری از روشهای دیگر تصویربرداری است.
• تصویربرداری فراصوت کاملا ایمن است و از هیچگونه اشعه یونیزه ای استفاده نمی نماید
• تصویربرداری فراصوت، تصویر واضحی از بافتهای نرمی که به خوبی در تصاویر اشعه ایکس مشخص نمی شوند، ارائه می‌نماید
• امواج فراصوت، تصاویر در لحظه ای فراهم می‌نماید که ابزار خوبی برای راهنمایی انجام فرایندهای کم تهاجمی مانند نمونه برداری سوزنی و استخراج مایع به شمار می‌رود.
دلایل انجام سونوگرافی بیضه
برخی از دلایل انجام سونوگرافی بیضه عبارتند از:
توده های بیضوی
توده بیضوی، توده غیرنرمالی نیست که ممکن است درون بیضه ها تشکیل شوند. توده بیضوی، مشکلی شایعی است که می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. توده های بیضوری می‌تواند در مردان، نوجوانان یا کودکان نیز رخ دهد. این توده در یک یا هر دو بیضه ایجاد می‌شود. توده های بیضوی نشانه ای از وجود مشکلاتی در بیضه هایتان است. این توده ها ممکن است در اثر صدمه ایجاد شده باشند، اما می‌تواند حامی از مشکلات پزشکی اساسی جدی تری نیز باشد.
تمامی توده ها نشان از سرطان بیضه ندارند. اکثر توده ها خوش خیم و غیرسرطانی اند. این موارد معمولا نیازی به درمان ندارند. اما پزشک باید تغییرات رخ داده در بیضه ها بخصوص توده ها و تورم را بررسی نماید. هیچ مطالعه ای بر منافع و معایب آزمایشات بیضوی بالینی یا شخصی نشده است. انجام یا عدم نیاز به انجام معاینه خود به صورت ماهیانه، یکی از مسائل مورد بحث است. با اینحال اگر متوجه هر مورد خاصی شدید، جلسه ملاقاتی با پزشک برای آزمایشات بیضوی ترتیب دهید. آنها می‌توانند هر مشکل احتمالی را هر چه زودتر درمان نمایند.
پیچ خوردگی بیضوی
شایع ترین مشکلی که برای دستگاه تناسلی مردانه رخ می‌دهد، موقعیت بسیار دردناک پیچ خوردگی بیضه است. مردان دو بیضه دارند که درون کیسه بیضه قرار می‌گیرند. طنابی با نام طناب اسپرمی خون را به بیضه ها می‌رساند. در حین پیچ خوردگی بیضه ها، این سناب می‌پیچد. در نتیجه جریان خون متاثر شده و بافتهای بیضه شروع به مردن می‌کنند. پیچ خوردگی بیشتر در میان پسران نوجوان شایع است. افرادی بین 12 تا 18 سال، 65 درصد بیماران مبتلا به این مشکل را تشکیل می‌دهند. با اینحال کودکان و افراد بزرگتر هم ممکن است به این مشکل دچار شوند.
اپیدیدیمیت
اپیدیدیم مجموعه ای از لوله های کوچک است که اسپرم را جمع آوری و ذخیره می‌نماید. به پشت هر بیضه متصل است. یکی از شایع ترین دلایل وجود درد در بیضه، اپیدیدیمیت – التهاب این لوله ها – است که ممکن است در اثر عفونت ایجاد شود. التهاب بیضه و بربخ، انتشار عفونت به بیضه هاست. اپیدیدیمیت معمولا یک عفونت باکتریایی ثانویه است که در اثر مواردی همچون عفونت مجرای ادراری یا عفونت های مقاربت جنسی (STI) عود می‌کند. باکتری موجود در مجرای ادراری (لوله حامل ادرار و اسپرم از آلت تناسلی) از مجرای ادرار و دستگاه تناسلی به اپیدیدیم می‌رسد.
عدم نزول بیضه
معمولا هر دو بیضه در کیسه بیضه قرار می‌گیرند. عدم نزول بیضه یا بیضه نهفته بدان معناست که یک یا هر دو بیضه در کیسه قرار نمی گیرد و در جایی مانند کشاله ران و یا درون قسمت پایینی شکم قرار گرفته است. تثریبا 5 درصد از کل پسران با این مشکل زاده می‌شوند. کودکان نارس یا با وزن اندک در خطر بیشتری از ابتلا به این مشکل قرار دارند. تقریبا نیمی از کودکان به هنگام تولد دارای بیضه نهفته هستند، و بیضه ها در سه ماهه اول به درون کیسه وارد می‌شوند.
اگر بعد از سه ماهگی، بیضه ها به داخل کیسه وارد نشده باشد، بهتر است به جراح کودکان مراجعه شود. بیضه نهفته نباید با جمع شدن بیضه اشتباه گرفته شود. بیضه های جمع شدنی در داخل کیسه قرار دارند، اما در شرایطی بخصوص ممکن است به درون بدن برگردند – برای مثال اگر سرد باشد. از آنجایی که بیضه های جمع شدنی اغلب اوقات در داخل کیسه قرار دارد، نیازمند درمان نیست.
ناباروری
بیضه ها محل ساخت و ذخیره اسپرم است. مشکلاتی که بر بیضه ها اثر می‌گذارند، گاهی می‌تواند ناباروری مردان را به همراه داشته باشد. مشکلات احتمالی می‌تواند عبارت باشد از عفونت، صدمات، جراحی ها یا بیماری های قبلی.
واریکوسل
واریکوسل به زمانی اطلاق می‌شود که شبکه عروق کیسه بیضه بزرگ می‌شوند. این عروق مشابه عروق واریس در پا هستند. واریکوسل در سن بلوغ شکل می‌گیرد و در طول زمان بزرگتر می‌شود و راحتتر ثابل تشخیص خواهند بود. واریکوسل بیشتر در قسمت چپ کیسه بیضه ایجاد می‌شود. این به آن دلیل است که آناتومی مردان در دو سمت بدن یکسان نیست. واریکوسل می‌تواند به صورت همزمان در هر دو سمت وجود داشته باشد، اما این به ندرت رخ می‌دهد.
تقریبا 10 الی 15 پسر از بین هر 100 پسر به واریکوسل مبتلا است. واریکوسل در اغلب اوقات هیچ مشکل یا آسیبی را به همراه نخواهد داشت. کمتر مواردی دیده شده که واریکوسل منجر به درد، مشکل در بچه دار شدن یا منقبض و کوچک شدن یک بیضه شود.
آمادگی برای سونوگرافی بیضه
برای آزمایش سونوگرافی باید لباسی راحت و گشاد بپوشید. شاید لازم باشد تا تمامی لباسها و جواهرات در نزدیکی ناحیه آزمایش را در بیاورید. از شما خواسته می‌شود تا در حین آزمایش یک گان (لباس حین عمل) یپوشید. به هیچ آماده سازی دیگری نیاز نیست. اگر پسرتان بیماری است که باید تحت این فرایند قرار بگیرد، فرایند را برای وی توضیح دهید. در اکثر موارد می‌توانید برای حمایت و ایجاد اطمینان، در اتاق اجرای سونوگرافی و در کنار وی حضور داشته باشید.
روش انجام سونوگرافی بیضه
در اکثر آزمایشات فراصوت، رو بالا بر روی میزی که می‌تواند کج یا حرکت داده شود، دراز خواهید کشید. بیماران گاهی لازم است تا به طرفین بچرخند تا کیفیت تصویر گرفته شده بهتر شود. بعد از آنکه بر روی تخت یا میز قرار گرفتید، رادیولوژیست (پزشک متخصص ناظر و مفسر نتایج رادیولوژی) یا متخصص سونوگرافی، یک ژل مبتنی بر آب ولرم را به ناحیه مورد مطالعه خواهد مالید.
این ژل عامل برقرار کننده مطمئن میان بدن و مبدل و حذف کننده حفرات هوایی میان پوست و مبدل – که می‌تواند مسدود کننده عبور امواج صوتی به درون بدن باشد – است. مبدل بر روی بدن قرار گرفته و به عقب و جلوی جایی که تحت مطالعه است حرکت داده می‌شود تا عکس مد نظر گرفته شود. معمولا هیچ درد ناشی از فشار وارده از مبدل وجود نخواهد داشت. با اینحال اگر مطالعه بر روی ناحیه حساسی اجرا شود، ممکن است با فشار یا دردی اندک در نتیجه تماس مبدل مواجه شوید.
پس از تکمیل تصویربرداری، ژل مالیده شده به پوست پاک خواهد شد. هر بخشی هم که پاک نشده باشد، به سرعت خشک می‌شود. ژل عکس برداری معمولا لکه و رنگی از خود بر جای نخواهد گذاشت.
تجربیات در حین و بعد از انجام سونوگرافی بیضه
سونوگرافی درد ندارد و به آسانی توسط اکثر بیماران تحمل می‌شود. تصویربرداری فراصوت از بیضه معمولا بین 15 تا 30 دقیقه به طول می‌انجامد و گاهی اوقات به مدت زمان بیشتری نیاز خواهد بود. اگر همراه پسرتان در این روند حاضرید، از وی بخواهید مه بی حرکت دراز بکشد تا با استفاده از امواج صوتی تصاویر مناسبی ایجاد شود. کودکانی که تحت این فرایند قرار می‌گیرند، ممکن است گریه کنند اما این مساله نباید روند فرایند را مختل نماید. پس از تکمیل این فرایند از شما خواسته می‌شود تا لباستان را بپوشید و منتظر آماده شدن تصویر بمانید. بلافاصله پس از سونوگرافی، قادر به ادامه فعالیتهای عادی خود خواهید بود.
محدودیت های تصویربرداری فراصوت از کیسه بیضه
سونوگرافی کیسه بیضه در یافتن ناهنجاری هایی همچون توده هایی در کیسه بیضه یا بیضه مفید است. با اینحال همیشه نمی توان انتظار تشخیص دقیق (به عبارتی نوع دقیق بافت یک توده، بخصوص اگر توده سفتی باشد) را داشت. تصاویر جریان خونی بیضه ها همیشه در تعیین حضور یا عدم تامین خونی بیضه پیچیده شده، قابل اعتماد نیست. در جستجو به دنبال بیضه ناپدید شده، سونوگرافی در صورتیکه بیضه در ناحیه شکمی قرار گرفته باشد، عملکرد مناسبی نخواهد داشت، چرا که گازهای جمع شده در روده دید را مسدود می‌نماید.
