فهرست موضوعات
تاریخ 16 نوامبر 2023
هنگامی که عبارت عفونت دستگاه ادراری را می‌شنوید به احتمال زیاد به عفونت مثانه و علائم همراه آن مانند تکرر ادرار و احساس سوزش در زمان ادرار کردن فکر می‌کنید. اما این تمام داستان عفونت دستگاه ادراری نیست. در واقع، شما می‌توانید عفونت دستگاه ادراری را در هر بخشی از دستگاه ادراری خود داشته باشید؛ دستگاه ادراری از کلیه‌ها که ادرار در آن تشکیل می‌شود شروع می‌شود، سپس ادرار از طریق لوله‌ای به نام میزنای به مثانه منتقل می‌شود و در مثانه تا زمانی که دفع گردد، تجمع می‌یابد؛ در انتهای این دستگاه میزراه (مجرای خروجی ادرار) وجود دارد؛ میزراه لوله‌ای کوتاه است که ادرار را به خارج از بدن هدایت می‌کند.
زمانی که شما باردار نیستید، عفونت به طور کلی مشکلی ایجاد نمی‌کند و اغلب خود به خود پاکسازی می‌شود. اما در دوران بارداری باید برای عفونت دستگاه ادراری اهمیت قائل شد و به آن توجه کرد. اگر عفونت دستگاه ادراری درمان نشود، ممکن است به عفونت کلیه منجر شود. عفونت‌های کلیوی ممکن است موجب زایمان پیش از موعد (تولد نوزاد زودرس) و وزن کم نوزاد هنگام تولد شود. این یکی از دلایل آزمایش ادرار به طور معمول در طول دوران بارداری است. اگر پزشک شما عفونت دستگاه ادراری را به موقع تشخیص داده و کامل درمان کند، این عفونت آسیبی به نوزاد شما نخواهد رساند. برای دریافت مشاوره در خصوص درمان عفونت دستگاه ادراری در دوران باردرای و یا رزرو نوبت می‌توانید با ما از طریق شماره02188343444 تماس حاصل فرمایید.
انواع عفونت‌های دستگاه ادراری
عفونت دستگاه ادراری به طور کلی توسط باکتری‌هایی ایجاد می‌شود که از پوست شما، مهبل (واژن) یا راست روده وارد میزراه شده و به قسمت‌های بالایی دستگاه ادراری منتقل می‌شوند. چندین نوع رایج از عفونت دستگاه ادراری وجود دارد:
عفونت مثانه
اغلب، باکتری‌ها در مثانه متوقف شده و در آن جا تکثیر می‌یابند، این باکتری‌ها باعث التهاب و تحریک ایجاد علائم آشنای عفونت مثانه می‌گردند. التهاب مثانه امری نسبتاً شایع در میان زنان بین سنین 20 و 50 و فعال از نظر جنسی است.
عفونت کلیه
باکتری ممکن است از مثانه و از طریق حالب به کلیه‌ها رسیده و یک یا هر دو کلیه‌ها را آلوده کند. عفونت کلیه از شایع‌ترین عارضه جدی پزشکی در دوران بارداری است. این عفونت می‌تواند به جریان خون گسترش یافته و به تهدیدی جدی برای سلامت شما تبدیل شود. عفونت کلیه ممکن است عواقب جدی برای کودک شما داشته باشد.
باکتریوری (دفع باکتری در ادرار) بدون علامت
این امکان وجود دارد که باکتری در دستگاه ادراری باشد اما هیچ نشانه‌ای مشاهده نشود. این حالت به عنوان باکتریوری بدون علامت شناخته شده است.
چرا بارداری احتمال ایجاد عفونت دستگاه ادراری را افزایش می‌دهد؟
با توجه به اطلاعات موجود، هنوز به طور کامل مشخص نیست که بارداری آیا خطر ابتلا به التهاب مثانه را افزایش می‌دهد یا خیر. تحقیقات اندکی نشان داده‌اند که بارداری احتمال ابتلا به عفونت مثانه بدون علامت را افزایش نمی‌دهد، اما بارداری به طور قابل توجهی خطر ابتلا به عفونت کلیه را افزایش می‌دهد.
به دلیل تغییراتی که در دستگاه ادراری در طول بارداری رخ می‌دهد، ابتلا به عفونت دستگاه ادراری رایج‌تر است. رحم مستقیماً در بالای مثانه قرار دارد و در طول رشد رحم، کاهش قدرت عضلات حالب به دلیل سطوح بالاتری از هورمون پروژسترون، باعث اختلال در فرآیند خروج ادرار از مثانه می‌شود. این باعث می‌شود که مثانه نتواند به‌طور کامل خالی شود و مستعد برگشت ادرار شود، که در نهایت منجر به ایجاد عفونت می‌شود.
علائم عفونت دستگاه ادراری چیست؟
علائم عفونت مثانه
علائم عفونت مثانه (سیستیت) در بانوان از فردی به فرد دیگر متفاوت است. علایم شایع عبارتند از:
- درد، ناراحتی یا سوزش هنگام دفع ادرار و احتمالاً هنگام مقاربت جنسی
- ناراحتی لگن یا درد در قسمت پایین شکم (اغلب در قسمت بالای استخوان شرمگاهی)
- تکرر ادرار یا بی اختیاری ادرار در دوران باردرای حتی زمانی که ادرار بسیار کمی در مثانه وجود دارد.
- همچنین ممکن است که ادرار شما متعفن بوده یا دارای رسوبات ادراری (کدر) باشد. ممکن است خون در ادرار نیز مشاهده شود. احتمال ایجاد یک تب با درجه‌ی پایین نیز وجود دارد، اما معمولاً درجه حرارت بدن در حد طبیعی خود باقی خواهد ماند.
از آنجا که نیاز مکرر به دفع ادرار در دوران بارداری شایع است، تشخیص این که آیا شما به عفونت مثانه مبتلا هستید یا خیر دشوار است، به خصوص اگر علائم خفیف باشند. اگر شما احتمال می دهید که عفونتی در دستگاه ادراری وجود دارد، لازم است با پزشک خود تماس بگیرید تا ادرار شما آزمایش شود.
علائم عفونت کلیه
در صورت وجود هر گونه علائم ابتلا به عفونت احتمالی کلیه، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. علائم اغلب به طور ناگهانی بروز کرده و معمولاً عبارتند از:
- تب بالا (اغلب همراه با لرز، یا تعریق)
- درد در قسمت پایینی پشت یا پهلو و زیر دنده‌ها در یک یا هر دو طرف بدن و احتمالاً در شکم
- تهوع و استفراغ
تشخیص
برای تشخیص این که آیا باکتری‌ها در دستگاه ادراری شما وجود دارد یا خیر، پزشک شما (چه در صورت مشاهده‌ی علائم و چه بدون وجود علائم عفونت) ادرار را در اولین جلسه‌ی ملاقات جمع آوری و آن را به آزمایشگاه جهت آزمایش ارسال می‌کند. اگر کشت ادرار اولیه منفی بود، احتمال به وجود آمدن عفونت دستگاه ادراری در طول دوران بارداری کم است.
اگر کشت ادرار مثبت بود، جهت درمان برای شما آنتی بیوتیک‌های خوراکی که استفاده از آن‌ها در دوران بارداری مجاز است، تجویز می‌گردد. به طور معمول، پس از مصرف یک دوره‌ی کامل از آنتی بیوتیک‌ها (معمولاً به مدت یک هفته)، عفونت از بین می‌رود.
درمان عفونت دستگاه ادراری
در صورت ابتلا به عفونت مثانه (سیستیت) در طول دوران بارداری، درمان معمولاً شامل تجویز آنتی بیوتیک‌های خوراکی برای مدت زمان کوتاه‌تری می‌شود. احتمالاً آنتی بیوتیک تجویز شده می‌تواند علائم بیماری را در عرض چند روز بهبود بخشد، اما اتمام دوره‌ی درمانی از اهمیت بالایی برخوردار است تا از خلاصی از تمام باکتری‌ها در دستگاه ادراری اطمینان حاصل شود.
پس از درمان، آزمایش‌های مجدد برای تأیید خاتمه یافتن عفونت دستگاه ادراری انجام می‌شود. در صورت عدم بهبود، ممکن است آنتی بیوتیک دیگری تجویز شود. کشت ادرار نیز باید به صورت منظم در طول دوران بارداری انجام شود تا از عدم وجود عفونت‌های دیگر مطمئن شویم. اگر عفونت دستگاه ادراری دوباره ظاهر شود، درمان مجدد آغاز می‌شود و احتمالاً یک دوره‌ی مداوم و کم‌دز آنتی بیوتیک برای باقی دوران بارداری و پیشگیری از عود بیماری تجویز می‌شود.
در صورت ابتلا به عفونت کلیه در طول دوران بارداری، پزشک ممکن است شما را در بیمارستان بستری کند و درمان با استفاده از مایعات داخل وریدی و آنتی بیوتیک‌ها را آغاز کند. همچنین شما و نوزادتان تحت نظارت دقیق قرار خواهید گرفت. پرستاران در طول بستری شما موارد مختلفی را نظارت خواهند کرد از جمله: دما، فشار خون، نبض، تنفس و توانایی ادرارکردن؛ ضربان قلب نوزاد؛ و هر نشانه‌ای از زایمان زودرس.
طول دوران بستری شدن برای عفونت کلیه، بسته به وضعیت فردی متفاوت است. اگر پس از یک ارزیابی اولیه‌ی 12- تا 24 ساعته، مشخص شد که شما به یک مورد ملایم از بیماری مبتلا هستید، به درمان خوب پاسخ می‌دهید، و خطر زایمان زودرس وجود ندارد، پرستار و پزشک معالج ممکن است به شما اجازه‌ی ترخیص داده و درمان را با تجویز آنتی بیوتیک‌های خوراکی ادامه دهند.
از سوی دیگر، اگر شما به یک مورد شدید از بیماری مبتلا هستید، جهت درمان و نظارت بیشتر در بیمارستان باقی خواهید ماند و 24 تا 48 ساعت پس از آن که درجه حرارت بدن شما به حالت عادی بازگشت و چنان چه علائمی نداشتید به شما اجازه‌ی ترخیص داده می‌شود.
هنگامی که دوره‌ی درمانی شما کامل شد، آنتی بیوتیک‌هایی با دوز پایین برای باقی مانده‌ی دوران بارداری و برای کمک به جلوگیری از ابتلا به عفونت مجدد برای شما تجویز خواهد شد. بدون این گونه درمان‌های سرکوب کننده‌ی روزانه، خطر ابتلا به عفونت مجدد کلیه بسیار بالا است.
پیشگیری
می‌توانید این مراحل را برای به حداقل رساندن احتمال ابتلا به عفونت دستگاه ادراری انجام دهید:
- نوشیدن مقدار زیادی آب: سعی کنید روزانه 10 فنجان یا 8 لیوان آب یا نوشیدنی‌های دیگر بنوشید.
- نیاز به ادرار کردن را نادیده نگیرید. سعی کنید موقع ادرار کردن مثانه‌تان را کاملاً خالی کنید.
- پس از مدفوع کردن موضع را برای جلوگیری از ورود باکتری‌های مدفوع به مجرای ادرار از جلو به عقب پاک کنید.
- ناحیه تناسلی را با استفاده از صابون ملایم و آب تمیز نگه دارید.
- ناحیه تناسلی را تمیز کرده و قبل و بعد از مقاربت جنسی ادرار کنید.
- از مصرف محصولات بهداشتی زنانه (اسپری یا پودر) و صابون‌های قوی که می‌توانند مجرای ادراری و آلت تناسلی شما را تحریک کرده و آن‌ها را به یک بستر مناسب برای رشد باکتری تبدیل کنند، پرهیز کنید. از دوش مهبل در دوران بارداری استفاده نکنید.
