تاریخ 16 نوامبر 2023
پروستات غده کوچکی است که تنها در مردان یافت می‌شود. این غده مجرای ادراری (لوله‌ای که ادرار را از بدن خارج می‌کند) مردان را احاطه کرده است. این غده درست در زیر مثانه و در ورودی رگ وابران (وازد فران) (لوله‌ای که اسپرم را از بیضه‌ها به مجرای ادراری انتقال می‌دهد) واقع شده است. غده پروستات یک مایع غلیظ و سفید رنگی را تولید می‌کند که با اسپرم مردان مخلوط می‌شود و در نهایت مایع منی را شکل می‌دهد. غده پروستات از لحاظ شکل و اندازه شبیه یک گردو است، اما با افزایش سن احتمال دارد اندازه آن بزرگ‌تر گردد. بزرگ شدن غده پروستات می‌تواند اختلالاتی را در پروستات و سلامتی بیمار ایجاد نماید، از جمله: سرطان پروستات، التهاب و بزرگ شدن غیر سرطانی پروستات.
اختلال در پروستات در مردان شایع است، به‌ویژه کسانی که بیش از 50 سال سن دارند. اگر شما از علائم پروستات رنج می‌برید، نباید زمان را از دست بدهید. اگر علائم پروستات نادیده گرفته شوند، می‌تواند بیماری‌های جدی و مشکلاتی را برای سلامتی افراد ایجاد نماید. متخصصین ما در کلینیک اورولوژی دکتر اسلامی آماده ارائه مشاوره برای تشخیص به‌موقع علائم بیماری و معرفی راه‌های مناسب درمان هستند. جهت اطلاع بیشتر در این زمینه و یا رزرو نوبت می‌توانید با ما از طریق شماره 02188343444 تماس حاصل فرمایید.
بیماری پروستات و افزایش سن
حدود 25 درصد از مردان در سن 55 سالگی و بیشتر، با مشکلات مربوط به پروستات مواجه می‌شوند. این احتمال با رسیدن به سن هفتاد سالگی به 50 درصد افزایش می‌یابد. بنابراین، مردانی که در دهه 50 و 60 سالگی خود هستند، باید با پزشک خود در مورد بررسی منظم وضعیت غده پروستات و فراوانی آن مشورت کنند. این امر به خصوص برای افرادی که سابقه خانوادگی بیماری پروستات یا بیماری‌های زمینه‌ای دارند، حائز اهمیت است و معاینه پروستات آن‌ها باید به صورت زودتر انجام شود. برخی از مردان ممکن است در مراحل اولیه بیماری پروستات بدون داشتن علائم خاصی باشند.
انواع
سه نوع از شایع‌ترین انواع بیماری‌های پروستات عبارت‌اند از: التهاب پروستات (پروستاتیت)، بزرگ شدن غیر سرطانی پروستات (هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات یا BPH) و سرطان پروستات. ممکن است یک مرد در زندگی خود یک یا چند اختلال مربوط به پروستات را تجربه نماید.
التهاب پروستات (پروستاتیت)
پروستاتیت دو نوع اصلی دارد:
- پروستاتیت باکتریایی: حاد یا مزمن
- پروستاتیت غیر باکتریایی: همچنین تحت عنوان سندرم درد مزمن لگن (CPPS) نیز شناخته می‌شود.
در اغلب موارد، علت التهاب ناشناخته است. با این‌حال، التهاب پروستات می‌تواند ناشی از باکتری‌ها باشد. پروستاتیت باکتریایی به‌خوبی به داروهای ضد باکتریایی پاسخ می‌دهد. درمان و مدیریت (CPPS) مشکل‌تر است. این بیماری شکل شایعی از التهاب پروستات محسوب می‌شود و علائم آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. آزمایش خاصی برای تشخیص (CPPS) وجود ندارد، بنابراین پزشک باید سایر دلایل احتمالی را رد کند تا به تشخیص دقیق برسد.
علل احتمالی CPPS عبارت‌اند از:
- وجود عفونت باکتریایی (پروستاتیت) درگذشته
- تحریک پروستات در اثر برخی مواد شیمیایی
- اختلال در اعصاب دستگاه ادراری تحتانی
- اختلال در عضلات کف لگن
- رابطه‌های نامناسب جنسی
- اختلال اضطراب مزمن
بزرگ شدن پروستات (BPH)
افزایش حجم غیر سرطانی پروستات یا هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH) در مردان مسن، امری رایج است. این افزایش اندازه پروستات می‌تواند منجر به تنگ شدن مجاری ادرار شود که ممکن است باعث انسداد مجرای ادراری شود. این انسداد معمولاً علائمی در دستگاه ادراری تحتانی ایجاد می‌کند، مانند عدم تخلیه کامل ادرار از مثانه. در صورتی که این اتفاق به‌صورت ناگهانی رخ دهد، به آن “احتباس حاد ادراری” گفته می‌شود که می‌تواند با قرار دادن یک لوله نازک (کاتتر) به درون مجرا، ادرار آزاد شود. اما احتباس مزمن (مداوم) ادرار کمتر رایج است و می‌تواند برای بیمار عوارض خطرناکی ایجاد کند، از جمله تجمع ادرار بدون درد در مثانه. این نوع احتباس می‌تواند ادرار را به سمت بالا بازگردانده و به کلیه‌ها آسیب برساند.
سرطان پروستات
سرطان پروستات در افراد بالای 65 سال شایع است و اغلب تا سن 75 سالگی از هر هفت مرد، یک نفر به این عارضه مبتلا می‌گردد. علت دقیق آن هنوز ناشناخته باقی‌مانده است، اگرچه سن و سابقه خانوادگی می‌تواند در بروز آن مؤثر باشد. در مراحل اولیه، سلول‌های سرطانی در غده پروستات محدود هستند. در موارد پیشرفته‌تر سرطان پروستات، سلول‌های سرطانی از طریق گردش خون و غدد لنفاوی به سایر نقاط بدن گسترش می‌یابند و در آنجا تومورهای ثانویه را ایجاد می‌کنند، به‌خصوص در استخوان‌ها.
علائم بیماری پروستات
ممکن است بیماری پروستات در مراحل اولیه با علامتی همراه نباشد. علائم بیماری پروستات به شرایط فرد بستگی دارد، اما ممکن است شامل موارد زیر گردد:
- اختلال در ادرار کردن، مانند سخت بودن شروع تخلیه ادرار
- نیاز به تخلیه مکرر ادرار، به‌خصوص در شب
- احساس پر بودن مثانه چراکه مثانه به‌طور کامل تخلیه نمی‌شود.
- دفع دردناک ادرار
- خون در ادرار یا خون‌ریزی از پیشابراه مستقل از ادرار کردن
وجود خون در ادرار اغلب به پروستات مربوط نمی‌شود، بنابراین هنگام مشاهده خون در ادرار به پزشک خود مراجعه کنید.
تشخیص
بیماری‌های پروستات را می‌توان به کمک آزمون‌های مختلف تشخیص داد، ازجمله:
- معاینه فیزیکی، مانند معاینه رکتوم (DRE)، که در آن پزشک پس از پوشیدن دستکش استریل، انگشت خود را به داخل رکتوم کرده تا سایز و بزرگی پروستات را بررسی نماید.
- آزمایش خون برای تشخیص آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (آزمو PSA؛ در این خصوص می‌توانید با پزشک خود مشورت نمایید)
- نمونه‌گیری از میانه جریان ادراری (MSU) برای تشخیص عفونت یا ارزیابی خون در ادرار
- سونوگرافی و ارزیابی جریان ادرار
- بیوپسی (نمونه‌برداری) پروستات
درمان بیماری پروستات
درمان التهاب پروستات
بر اساس نوع التهاب پروستات، درمان ممکن است شامل داروهای ضد باکتری و درمان‌های حمایتی باشد. اهمیت دارد که تمام داروهای تجویزی که پزشک برای از بین بردن باکتری‌ها تجویز می‌کند، مصرف شوند. با این حال، پروستاتیت باکتریایی ممکن است عود مجدد داشته باشد، حتی با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها. این ممکن است به دلیل ناکارآمد بودن آنتی‌بیوتیک تجویزی باشد یا اینکه تمام باکتری‌ها از بین نرفته باشند. در چنین مواردی، ممکن است نیاز به مصرف طولانی‌مدت دارو یا تغییر نوع دارو باشد. اگر پروستاتیت شما به طور مکرر عود کند، از پزشک خود بخواهید که شما را به یک متخصص مانند یک اورولوژیست ارجاع دهد. پزشک ممکن است آزمایشاتی را انجام دهد تا نوع باکتری مشخص شود. برای این منظور، مایع پروستات آزمایش می‌شود. پس از شناسایی باکتری‌ها، پزشک داروی مناسب را تجویز می‌کند.
درمان بزرگ شدن غیر سرطانی پروستات (BPH)
درمان (BPH) شامل داروهایی است که عضلات صاف غده پروستات را آرام کرده و یا اندازه پروستات را کوچک می‌کنند. برای رفع انسدادها ممکن است از عمل جراحی کمک گرفته شود تا به‌صورت دائم مجرای ادراری بازگردد.
درمان سرطان پروستات
درمان سرطان پروستات، متناسب با شرایط افراد متغیر است. ماهیت سرطان، سلامت عمومی فرد و خواسته‌های بیمار باید مدنظر قرار بگیرند.
برخی از روش‌های متداول برای مدیریت و درمان سرطان پروستات عبارت‌اند از:
- نظارت فعال بیمار
- جراحی: برای مثال، پروستاتکتومی (برداشت پروستات)
- پرتودرمانی
- درمان‌های فرسایشی یا ابلیتیو مانند هایفوتراپی (HIFU) و نانونایف (NanoKnife)
- هورمون درمانی (سرکوب آندروژنها)
- شیمی‌درمانی
- چکاب بیمار
