تاریخ 23 آبان 1402
ناباروری در مردان مربوط به مسئله سلامتی است که احتمال باردار کردن همسر خود را کاهش می‌دهد.
از هر 100 زوج، 13 زوج بعلت رابطه جنسی محافظت نشده باردار نمی‌شوند. دلایل زیادی برای ناباروری در زنان و مردان وجود دارد. در بیش از یک سوم موارد ناباروری، مشکل از مرد است. این بیشتر اوقات به دلیل مشکلات تولید اسپرم فرد یا تحویل اسپرم است. عوامل دیگر مانند سن، جراحی‌ها، عفونت، وزن، دارو و هورمون‌ها میتوانند بر ناباروری مردان تأثیر بگذارند. خوشبختانه، بسیاری از روش‌های درمانی یا دارویی وجود دارد که این مشکلات باروری را معکوس میکند و بچه دار شدن را به یک امکان واقعی تبدیل میکند.
عوامل موثر بر باروری در مردان
هر زوج جوان و سالمی که به مدت یک سال در تلاش برای باردار شدن بوده و هیچ موفقیتی نداشته است، باید از نظر احتمال بالقوه باروری توسط پزشک معاینه شود. اگر مردی احساس کند که هر یک از این عوامل ناباروری در مورد وی اعمال میشود، ممکن است بخواهد حتی قبل از پایان سال اول خود به پزشک مراجعه کند:
مشکلات اسپرم
بدون شک، اولین دلیل مرد در برخورد با مسائل ناباروری، مربوط به اسپرم خواهد بود. در حقیقت، در حدود 90٪ از کل ناباروری مردان برای مشکلات اسپرم انجام میشود. معمولاً این شامل موارد زیر است:
- تعداد اسپرم کم: یک مرد سالم حدود 20 میلیون تا 300 میلیون اسپرم در هر انزال دارد اگر کمتر از 10 میلیون داشته باشید، ممکن است مشکلاتی داشته باشید.
- تحرک ضعیف اسپرم (که نام آن حرکت اسپرم است): پزشکان و دانشمندان حرکت اسپرم را در مقیاس 0 تا 4 اندازه گیری می‌کنند. 3 یا 4 خوب است. حرکت کمتر میتواند منجر به مشکلات باروری شود.
- شکل غیر طبیعی اسپرم: بسیاری از مردان در هر انزال دارای اسپرم غیرطبیعی هستند. اما اگر تعداد و شکل آنها بیش از حد غیر طبیعی باشد، ممکن است مشکلات باروری داشته باشید
تنها داشتن مشکلات اسپرم به این معنی نیست که دیگر امیدی برای شما نیست. در مورد گزینه‌های خود با پزشک خود صحبت کنید.
واریکوسل
واریکوسل نوعی بیماری است که باعث تورم رگ‌هایی میشود که قرار است بیضه‌ها را تخلیه کنند. خوشبختانه این یک مشکل برگشت پذیراست که پزشک میتواند آن را درمان کند.
اگرچه علت دقیق واریکوسل کاملاً مشخص نیست، اما برخی معتقدند که این امر مربوط به تنظیم درجه حرارت در محیط بیضه است.
هر نوع عفونت در ناحیه اندام تولید مثل میتواند بر باروری مردان تأثیر بگذارد. این شامل مواردی مانند عفونت بیضه، و همچنین عفونت‌های منتقله از راه جنسی مانند سوزاک یا کلامیدیا است. گاهی اوقات عفونت‌ها به بیضه‌ها آسیب جبران ناپذیری می‌زنند. با این حال حتی در آن موارد، برخی از روش‌های مداخله در باروری میتوانند بارداری را ممکن کنند.
از آنجا که بسیاری از بیماری‌های مقاربتی میتوانند بدون هیچ علائمی وجود داشته باشند، سونوگرافی منظم بسیار مهم است. در صورت وجود احتمال برای ابتلا به بیماری مقاربتی قبل از شروع تلاش برای بچه دار شدن، ابتدا چک کنید.
مشکلات انزال
انواع مختلفی از مشکلات انزال وجود دارد که میتواند بر قدرت باروری مرد تأثیر بگذارد. دو مشکل رایج عبارتند از:
- انزال رتروگراد یا معکوس: اسپرم از مجرای ادرار، همان لوله متصل به مثانه خارج میشود و ادرار را از بدن خارج میکند. انزال رتروگراد زمانی است که مایع منی از آلت تناسلی مرد خارج نمی‌شود، بلکه در عوض از مثانه بالا میرود.
- عدم انزال: برخی شرایط به مردان اجازه انزال نمی‌دهد. با این حال، بسیاری از این مردان هنوز اسپرم تولید می‌کنند. کمک پزشکی میتواند اسپرم را از بین ببرد، بنابراین زن و شوهر میتوانند باردار شوند.
هورمون‌های نامتعادل
مردان نیز میتوانند با عدم تعادل هورمونی مبارزه کنند، نه تنها زنان. اگر مردان هر نوع مشکل هورمونی داشته باشند، از هورمون‌های جنسی مانند تستوسترون گرفته تا هورمون‌های دیگر در تیروئید یا غده فوق کلیه، میتواند بر قدرت باروری آنها تأثیر منفی بگذارد.
اگر فکر می‌کنید ممکن است برای شما مشکل ایجاد شود، با پزشک خود در مورد راه‌های متعادل‌سازی هورمون‌ها و یا افزایش تستوسترون صحبت کنید.
بیضه‌های پنهان شده
اگر یک یا هر دو بیضه فرد در طی رشد جنین پایین نرود، احتمالاً مرد دارای مشکلات باروری است. وقتی بیضه‌ها در داخل بدن قرار می‌گیرند، ممکن است به طور قابل توجهی گرم‌تر از حد لازم باشند. باید بیضه‌ها نسبت به سایر اعضای بدن تا چند درجه خنک‌تر باقی بمانند. اگر بیضه‌های مرد از بدو تولد ظاهر نشده باشند، پزشکان به طور معمول جراحی را در سنین بین 6 تا 18 ماهگی توصیه می‌کنند. بنابراین، این مسئله بزرگی نیست که در بزرگسالی دچار آن شوید.
سرطان، تومورها و درمان سرطان
این احتمال وجود دارد که هر نوع سرطانی در نهایت بر قدرت باروری مرد تأثیر بگذارد. اما به طور خاص سرطان بیضه و سرطان پروستات این شانس‌ها را افزایش می‌دهند. حقیقت گفته شده این است که اگر سرطان خود به باروری مردان آسیب نرساند، درمان میتواند. شیمی درمانی و پرتو درمانی هر دو مداخله پزشکی هستند که می توانند تعداد اسپرم را کاهش دهند، گاهی اوقات غیرقابل برگشت هستند.
تومورهای بدخیم یا خوش خیم میتوانند منجر به ناباروری مردان شوند. اگر تومور خوش خیم باشد، برداشتن با جراحی ممکن است به طور کامل مشکل را از بین ببرد.
بیضه‌های بیش از حد گرم
مردانی که مرتباً در محیط‌های گرم مانند سونا یا وان آبگرم قرار دارند در واقع میتوانند تعداد اسپرم خود را کاهش دهند. حتی گاهی پوشیدن لباس تنگ، احساس تب شدید یا قرار دادن لپ تاپ روی پاها برای مدت طولانی میتواند همین تأثیر را داشته باشد.
به طور معمول، این یک مسئله موقتی است. اگر شما مرتباً این رفتارها را انجام دهید، مشکل واقعاً بوجود می‌آید. ممکن است همیشه خود را در معرض کمبود اسپرم نگه دارید. هنگامی که میخواهید باردار شوید، در مورد خنک نگه داشتن منطقه مطمئن باشید.
آلاینده‌های محیطی
دو نوع اصلی مواجه با محیط زیست میتواند منجر به ناباروری مردان شود: مواد شیمیایی صنعتی و قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین.
به طور معمول قرار گرفتن در معرض طولانی مدت است تا به طور واقعی (یا حتی غیرقابل برگشت) به باروری مرد آسیب برساند. بنابراین اگر در محیطی کار می‌کنید که به میزان زیادی در معرض این مواد قرار دارید، باید در جستجوی کار در جاهای دیگر باشید.
همچنین از بین بردن هرگونه مواد شیمیایی خانگی سمی که در پاک کنندهها و محصولات بهداشتی وجود دارد بسیار مهم است. روی آوردن به محصولات ارگانیک میتواند به شما در جلوگیری از مصرف سموم مضر کمک کند.
اشعه ایکس
وزن
مشکلات وزن در هر دو طرف – اضافه وزن یا کمبود وزن میتواند بر قدرت باروری مرد تأثیر بگذارد. وزن شما در موارد زیر تأثیر دارد:
- تعداد اسپرم
- کیفیت اسپرم
- هورمون ها
- نعوظ
اگر کمبود وزن یا اضافه وزن دارید و امیدوار به باردار شدن هستید، مهم است که بلافاصله برنامه غذایی و رژیم غذایی داشته باشید. رژیم‌های سریع یا روش‌های کاهش وزن شدید ممکن است وضعیت را بدتر کنند. در عوض، شما باید بر روی موارد زیر تمرکز کنید:
- رژیم غذایی: مقدار زیادی محصول ،آجیل، لوبیا، دانه‌ها، پروتئین‌های بدون چربی و دانه‌های غنی از گلوتن و از مواد مغذی مانند کینوا بخورید. مقدار زیادی آب بنوشید و میزان مصرف قند را بسیار کاهش دهید.
- ورزش: با یک مربی کار کنید تا یک برنامه پایدار کارآمد، اما نه افراطی داشته باشید.
مواد مخدر،الکل و سیگار کشیدن
هر سه این “لذت های گناهکارانه” بر باروری مرد تأثیر منفی می‌گذارد. اگر میخواهید به زودی بچه دار شوید، ترک سریع مواد مخدر و سیگار کشیدن و قطع مصرف الکل بسیار مهم است.
استروئیدها نیز میتوانند به این گروه اضافه شوند. در حالی که در یک چرخه استروئیدی قرار دارید، بیضه‌های مردان میتوانند کوچک شوند و تعداد اسپرم‌ها کاهش یابد. ناباروری می تواند عارضه جانبی برخی از داروهای ضروری از جمله قرص های ضد قارچ و داروهای زخم باشد. از پزشک خود بپرسید که آیا هر یک از نسخه‌های شما میتواند بر اندام‌های تولید مثل هورمون‌های شما تأثیر بگذارد.
استرس
استرس با تأثیر بر قسمت‌های بیشماری از سیستم تولید مثل و سلامت کلی می تواند در باروری مردان نقش داشته باشد. به علاوه، تلاش برای به دنیا آوردن فرزند و یا مقابله با ناباروری میتواند دوز اضافی استرس را به هر مردی (و زن!) اضافه کند. برای مقابله با این مسئله، مطمئن شوید که فعالیت‌های کاهش دهنده استرس را در زندگی خود گنجانده اید، از جمله:
- مراقبه
- ایجاد ارتباطات اجتماعی
- گذران وقت در طبیعت
- شرکت در سرگرمی‌ها (آلات موسیقی یا نجاری)
سن
آنچه در مورد ناباروری جالب است این است که این فاکتور خطر سنی در لیستی از مواردی که روی باروری زنان تأثیر می‌گذارد بسیار بالا است، اما در لیست مردان ما آخرین است. چرا؟ زیرا در بیشتر موارد سن هنگام باروری مردان اهمیت چندانی ندارد. در زنان در سن 35 سالگی باروری به طور نسبتاً چشمگیری کاهش می‌یابد.
اما سن هنوز یک عامل است. هرچه یک مرد بزرگ‌تر شود، میتواند انتظار کاهش تعداد اسپرم و تحرک ضعیف اسپرم را داشته باشد.
راه‌های تقویت باروری مردان
اکنون که شما از همه عواملی که بر باروری مردان تأثیر منفی می‌گذارند ایده دارید، بیایید بر برخی از عوامل مثبت که قدرت باروری شما را تقویت می‌کنند، تمرکز کنیم.
- ورزش منظم و متوسط: عادت به ورزش چند روز در هفته میتواند واقعاً قدرت باروری شما را افزایش دهد. اگر دوست‌دار ورزش نیستید، می‌توانید به یک لیگ ورزشی بپیوندید، در پارک محله خود قدم بزنید یا استخر سرپوشیده ای برای شنا پیدا کنید.
- داشتن یک رژیم غذایی مناسب: اطمینان حاصل کنید که بشقاب شما همیشه پر از محصولات سالمی است تا از مصرف کافی ویتامین و مواد معدنی اطمینان حاصل کنید.
- مکمل‌ها: دریافت مقدار زیادی روی، ویتامین C، ویتامین B12، فولات و ویتامین E برای باروری مردان بسیار مهم است. اگر به اندازه کافی از این موارد در رژیم غذایی خود استفاده نکنید، مصرف مکمل‌ها (از نظر مفهومی مشابه قبل از تولد زنان) میتواند بسیار مفید باشد.
- خواب: خواب کافی برای عملکرد صحیح کلیه سیستم‌های بدن و هورمون‌ها ضروری است.
