فهرست موضوعات
تاریخ 15 نوامبر 2023
پرکاری مثانه یک مسئله رایج و معمول است که میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. باید در نظر داشت که این مسئله به‌هیچ‌وجه بیماری نیست بلکه به مجموع نشانه‌های بیماری‌های ادراری اطلاق می‌شود. اصلی‌ترین نشانه پرکاری مثانه احساس ناگهانی ادراری است که نمی‌توان آن را کنترل کرد. برخی از افراد در هنگام احساس ادرار شدید دچار ترشح ادرار می‌شوند. ترشح ادرار به‌عنوان بی‌اختیاری ادرار شناخته می‌شود. تکرر شدید ادرار در طول شبانه‌روز نیز از دیگر نشانه‌های پرکاری مثانه است. گاهی پرکاری مثانه به دلیل بیماری عفونت ادرار، بیماری‌های دیگر، آسیب به عصب‌ها و یا در اثر عوارض جانبی داروها است. بنابراین برای یافتن هرگونه نشانه از بیماری‌های گفته‌شده بسیار مهم است که به پزشک مراجعه کنید چراکه پرکاری مثانه قابل‌درمان است.
پرکاری مثانه باعث اختلال در شغل، زندگی اجتماعی، ورزش و خواب شما می‌شود. اگر این مسئله درمان نشود به دلیل تکرر ادرار باعث می‌شود روزهای سختی را در پیش رو داشته باشید چراکه ممکن است برای مثال در هنگام انجام فعالیت‌های روزانه و یا بیرون رفتن با دوستان استرس پیدا کردن سرویس بهداشتی در مواقع لازم را داشته باشید. برخی از افراد به دلیل این مشکل شروع به دور شدن از اجتماع می‌کنند و به همین دلیل احساس تنهایی و گوشه‌گیری به آن‌ها دست می‌دهد. شما مجبور نیستید که اجازه دهید پرکاری مثانه زندگی شمارا تغییر دهد چراکه برای درمان این مسئله روش‌های بسیاری وجود دارد. اگر فکر می‌کنید که به پرکاری مثانه مبتلا هستید حتماً به پزشک مراجعه کنید. برای درمان این مسئله روش‌های متعددی ازجمله داروها، ورزش‌های خاص، جراحی و … موجود است. متخصصین ما در کلینیک تخصصی اورولوژی دکتر اسلامی با ارائه‌ی مشاوره‌ی تخصصی در مورد علل پرکاری یا بیش فعالی مثانه، شمارا با انواع روش‌های درمانی موجود آشنا می‌کنند. جهت دریافت نوبت مشاوره و یا رزرو نوبت درمان می‌توانید با ما تماس بگیرید.
دلایل
پرکاری مثانه معمولاً به دلیل انقباض زودهنگام و غیرارادی ماهیچه‌های مثانه (ماهیچه‌ها دتروسور) هست که باعث احساس ادرار شدید می‌شود. اما در درجه‌ی اول پرکاری مثانه ناشی از مشکل در اعصاب و ماهیچه‌های آن هست که اجازه می‌دهند تا مثانه در هنگام دوره‌ی استراحت که به‌طور طبیعی در حال پر شدن است به‌صورت زودهنگام منقبض شود. انقباض ماهیچه‌ها در هنگام پر شدن مثانه یکی از مراحل طبیعی دفع ادرار است. انقباض و انبساط ماهیچه‌های دتروسور توسط سیستم عصبی کنترل می‌شود. پرکاری مثانه ناشی از انقباض نامناسب ماهیچه‌های دتروسور بدون توجه به حجم ادرار درون مثانه است. از دیگر دلایل پرکاری مثانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت
- تومور مثانه
- سکته
- سنگ مثانه و یا سنگ کلیه
- بزرگ شدن پروستات
عواملی که باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری مثانه پرکار می‌شوند
در ادامه به برخی از عواملی که باعث تشدید پرکاری مثانه می‌شوند اشاره شده است:
- افزایش سن
- آسیب به سیستم عصبی
- سکته
- آسیب نخاعی
- کم‌خونی
- بیماری پارکینسون
- بیماری ام اس
- دیابت
- بزرگ شدن پروستات
- زایمان متعدد
- جراحی پروستات
- جراحی لگن
- رادیوتراپی لگن
- یائسگی در زنان خطر ابتلا به پرکاری مثانه را افزایش می‌دهد.
- نژاد افراد بر پرکاری مثانه تأثیر می‌گذارد، افرادی با نژاد آمریکایی_آفریقایی و اسپانیایی بیشتر در معرض ابتلا به پرکاری مثانه قرار می‌گیرند.
- اضافه وزن نیز بر پرکاری مثانه تأثیر می‌گذارد.
- همچنین افسردگی و اضطراب نیز می‌توانند از دلایل پرکاری مثانه باشند.
علائم مثانه پرکار
-
احساس ادرار شدید
اصلی‌ترین نشانه‌ی پرکاری مثانه احساس ادرار شدید و ناگهانی است که نمی‌توانید آن را نادیده بگیرید. این احساس شدید ادرار باعث می‌شود تا شما احساس کنید اگر به‌موقع به سرویس بهداشتی نروید دچار ترشح ادرار می‌شوید.
-
بی‌اختیاری ادرار
گاهی افراد مبتلابه پرکاری مثانه دچار بی‌اختیاری ادرار می‌شوند. این به این معناست که این افراد پس از احساس ناگهانی ادرار دچار ترشح ادرار می‌شوند. در برخی افراد این ترشح فقط چند قطره است اما برخی دیگر به‌طور ناگهانی مقدار زیادی ادرار ترشح می‌کنند.
-
تکرر ادرار
همچنین افرادی با مثانه پرکار ممکن است در طول روز چندین بار به دستشویی بروند. تعداد دفعات دفع ادرار در هر فرد متفاوت است. اما بیشتر متخصصین بر این باورند که دفع ادرار بیش از 8 بار در روزبه معنای تکرر ادرار است.
-
بیدار شدن در طول شب به دلیل ادرار
بیش از یک‌بار بیدار شدن در طول شب به دلیل احساس ادرار از دیگر نشانه‌های پرکاری مثانه هست.
تشخیص
- سوابق پزشکی هر فرد شامل اطلاعاتی در خصوص وضعیت سلامتی وی در حال حاضر و در گذشته هست.
- در زنان شکم، لگن و همچنین ناحیه‌ی معقد به‌طور فیزیکی بررسی می‌شود. در مردان نیز ناحیه شکم، پروستات و معقد تحت آزمایشات فیزیکی قرار می‌گیرد.
- ممکن است از شخص بیمار خواسته شود تا تعداد دفعات دفع ادرار و مواقعی که ترشح ادرار دارد را ثبت کند.
همچنین گاهی لازم است تا آزمایشات زیر نیز انجام شود:
- آزمایش ادرار: ممکن است پزشک از شما بخواهد تا برای بررسی وجود عفونت و یا خون در ادرار آزمایش ادرار بدهید.
- سونوگرافی از مثانه: این آزمایش میزان ادرار باقی‌مانده در مثانه بعد از دفع ادرار را مشخص می‌کند.
- سیتوسکوپی: در این آزمایش پزشک لوله باریکی را که به آن دوربین متصل است را وارد مثانه می‌کند تا دیگر دلایل پرکاری مثانه را بررسی نماید.
- تست نوار مثانه: در این آزمایش نحوه نگه‌داری و آزادسازی ادرار توسط مجاری ادرار و مثانه بررسی می‌شود.
- پرسشنامه در خصوص علائم پرکاری مثانه: بسیاری از پزشکان برای پی بردن به مشکلات مثانه واصلی‌ترین دلیل ناراحتی شما از یک پرسشنامه استفاده می‌کنند.
درمان مثانه پرکار
سبک زندگی
با انجام یک سری از تغییرات در سبک زندگی می‌توان بسیاری از مشکلات مثانه را بهبود بخشید:
- اگر سیگار می‌کشید هرچه سریع‌تر آن را ترک کنید. دود سیگار ماهیچه‌های مثانه را تحریک می‌کند همچنین سرفه‌های ناشی از سیگار باعث ترشح ادرار می‌شود.
- هر فرد باید در طول روز 3 تا 4 لیوان از مایعاتی که مثانه را تحریک نمی‌کند مانند آب استفاده نماید. از نوشیدنی‌های اسیدی و یا حاوی کافیین که باعث شدیدتر شدن پرکاری مثانه می‌شوند دوری‌کنید.
- ماهیچه‌های مثانه مانند دیگر ماهیچه‌های بدن قابلیت کنترل دارند. شما می‌توانید به کمک راهنمایی‌های پزشک روش‌هایی را یاد بگیرید تا مثانه را قادر سازید برای مدت طولانی‌تری ادرار را در خود نگه دارد و از فشار ناشی از ادرار بکاهد.
- کاهش وزن نیز کمک می‌کند تا نشانه‌های پری کاری مثانه از بین بروند. افرادی با اضافه‌وزن بالا بیشتر در معرض نوع خاصی از بی‌اختیاری ادرار که ناشی از استرس است قرار می‌گیرند.
دارو
وقتی تغییراتی برای بهبود پرکاری مثانه موثر نبوده و پزشک دارو به شما تجویز می‌کند، این داروها ممکن است به تنهایی یا همراه با آموزش‌های رفتاری مصرف شوند. انواع مختلفی از داروها وجود دارند که می‌توانند به کنترل ماهیچه‌های مثانه کمک کنند، از جمله داروهایی که از منقبض شدن ماهیچه‌های مثانه هنگامی‌که مثانه پر نیست جلوگیری می‌کنند. برخی از این داروها به صورت خوراکی عرضه می‌شوند، در حالی که برخی دیگر به صورت ژل یا چسب ارائه می‌شوند تا دارو را از طریق پوست جذب کنند. از عوارض جانبی احتمالی این داروها می‌توان به خشکی دهان و چشم، یبوست و تاری دید اشاره کرد.
تحریک عصبی
هنگامی که استفاده از داروها و تغییر در سبک زندگی برای درمان پرکاری مثانه موثر نباشد، تحریک عصب به عنوان گزینه‌ای بعدی مطرح می‌شود. در تحریک عصبی ساکرال، یک دستگاه انتقال‌دهنده‌ی عصبی زیر پوست و در قسمت بالایی باسن قرار می‌گیرد و با فرستادن امواج الکتریکی ضعیف، کنترل ماهیچه‌های مثانه را تقویت می‌کند. اگرچه برخی پزشکان ممکن است باور داشته باشند که تحریک عصب‌ها در درمان پرکاری مثانه موثر نیست، اما شواهد نشان داده است که این روش می‌تواند در کاهش فشار ناشی از ادرار و ترشح آن مؤثر باشد.
جراحی مثانه پرکار
افزایش سیتوپلاستی
افزایش سیتوپلاستی باعث افزایش سایز مثانه می‌شود. این روش معمولاً برای پرکاری‌های شدید مثانه که با دیگر روش‌ها قابل‌درمان نیستند استفاده می‌شود. در طول این درمان جراح مقداری از بافت روده را جدا کرده و به مثانه پیوند می‌زند. این کار کمک می‌کند تا مثانه حجم بیشتری از ادرار را در خود ذخیره نماید.
برداشتن مثانه
اگرچه امکان زندگی بدون مثانه وجود دارد، اما پزشکان تنها در صورتی مثانه را از بدن برداشته و به جای آن از کیسه‌های استومی شکمی استفاده می‌کنند که در صورتی که فرد به هیچ روش درمانی پاسخگو نباشد یا شرایط پزشکی بیمار اجازه استفاده از مثانه را ندهد. این اقدام موجب منحرف شدن مسیر خروج ادرار از بدن به سمت کلیه‌ها می‌شود.
